Psych verbs in Turkish: A structural and semantic analysis

Abstract

Bu çalışma, konu rolleri ve sözdizim konumları arasında düzenli bir örtüşmenin varlığını önvarsayan bağlama/ örtüşme kuramlarına evrensel bir biçimde aykırı davranış gösteren bir grup eylem olan ruh durumu eylemlerinin Türkçedeki görünümlerinin betimsel bir çözümlemesini sunar ve bu eylemler için özgün bir sınıflandırma önerir. Çalışmanın ilk bölümü, sıradışı davranış gösteren bu eylemlerden bir gurubunun, bu davranışını açıklamaya çalışan, farklı ölçütlere dayandırılmış yapı ve anlama ilişkin yaklaşımları özetler. Çalışmanın ikinci bölümü, Türkçe ruh durumu eylemlerini, üyelerinin konu rolleri, durum ekleri ve sözdizim konumlarını temel alan, önerilen bir sınıflandırma çerçevesinde inceler. Bu sınıflandırmaya göre, Türkçede, ilk ikisi geçişli, diğerleri farklı durum ekli geçişsiz dört gurup ruh durumu eyleminden söz edilebilir. Sorunlu ikinci gurup eylemler, gözlemlenen evrensel eğilimlere benzerlik gösterir. Yalnızca Deneyimleyen üyesine sahip dördüncü gurup eylemler ise, alanyazında ruh durumu eylemleri incelenmiş dillerin hiçbirinde yer almamaları sebebiyle Türkçeye özgü görünmektedir. Çalışma Türkçede son derece verimli bir biçimde ruh durumu bildirme işlevi üstlenen bileşik yapıları, anlambilim ve durum temelli bir yaklaşımla inceler. Çalışmanın son bölümü ise ruh durumu bildiren sıfatların türetim özelliklerini biçim ve anlam yönünden ele alır. Türkçedeki ruh durumu eylemlerinin ettirgen, edilgen, dönüşlü, işteş ve bileşik yapılarda nasıl bir davranış sergilediğine ilişkin tüm tartışmaların temelini sözü edilen önerilen bu sınıflandırma oluşturur.

This study gives a descriptive account of psychological state verbs in Turkish which seem to be universally problematic for linking/ mapping theories that assume a unified mapping between the thematic roles and the syntactic positions; proposing an original classification. The first section of the study summarizes the structural and semantic approaches which attempt to explain the unexpected behavior of a group of psych verbs based on different criteria. In the second section, Turkish psych verbs are analyzed through the proposed classification based on the thematic roles, the case marking and the syntactic position of the arguments. According to the classification, there are four groups of psych verbs in Turkish; the first and the second are transitive and the others are intransitive with different case marked Theme objects. The problematic second group conforms to the observed universal tendencies. The fourth group with an only Experiencer argument; on the other hand, seems to be the only group which does not exist in other languages in the literature whose psych verbs are analyzed. The compound forms which seem to be a very productive way of conveying psych senses in Turkish are also examined with a semantic and case marking based approach.Lastly, the derivational properties of the psych adjectives are also examined both morphologically and semantically. The mentioned proposed classification constitutes the basis of all discussions analyzing the behavior of Turkish psych verbs with respect to causativity, passivization, reflexivity, reciprocity and compound forms.