Türkiye türkçesinde sözcük türlerinin sınıflandırılması

Abstract

Bu tez çalışması Türkçe dil bilgisindeki sözcük türleri ve tür sınıflandırmaları konusuyla sınırlandırılmıştır. Çalışma, eğitim kurumlarında okutulan Türkçe dil bilgisi ders kitaplarındaki ve alanla ilgili diğer dil bilgisi kitaplarındaki farklılıkları, bir bütün halinde ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır.Çalışma kapsamında, sözcük ve türleriyle ilgili görüşler, bu görüşlerdeki benzerlik ve farklılıklar, tür sınıflandırmalarındaki sorunlarla ilgili tespitler ve öneriler beş bölümde incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda sözcük türlerinin sınıflandırmalarındaki farklılıkların temelinde Arapça, Farsça ve Batı dillerinin etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Türkiye Türkçesindeki türler arasındaki geçiş esnekliği ve gramer yazarlarının konuyla ilgili olarak yüzeysel çalışmalarla yetinmiş olmaları tür sınıflandırmalarını tartışmalı duruma getiren diğer nedenler olarak görülmüştür. Tür sınıflandırmalarında eylemler içinde yer alan eylemsilerle, ilgeçler içinde yer alan bağlaçlar ve ünlemlerin de yeri hakkında kesin bir sonuca ulaşılamadığı saptanmıştır. Özellikle ünlemlerin sınıflandırılmasında ifade ettiği çeşitli anlamlara rağmen, anlam yönü göz ardı edilerek sadece görevli sözcükler olarak değerlendirildiği görülmüştür. Yapılan değerlendirmelerden hareketle bağımsız bir tür olarak incelenmesi gerektiği önerilmiştir.Ayrıca sözcük türlerinin kendi içinde yapılan bölümlemelerde farklılıkların (bazı dil bilgisi kitaplarında ilgeçler içinde ?son çekim edatı? nın incelenmesi) ve benzerliklerin olduğu (ön adların niteleme ve belirtme ön adları olarak ikiye ayrılması) belirlenmiştir. Konunun sınırları kapsamında kullanılan terimlerin ve terim farklıklılarının tespiti yapılmıştır. Elde edilen bilgiler doğrultusunda tür sınıflandırmalarında görülen farklılığın, dil araştırmacıları tarafından yapılacak detaylı çalışmalarla giderilebileceği düşünülmektedir.

This thesis studied the classification of word categories / part of speech in Modern Turkish. The work was prepared entirely to put forward the distinctions in the Turkish grammar textbooks taught in high schools and universities and other grammar books.The thesis examined various opinions about the word and word categories, similarities and differences among these opinions pointed out the problems of the classifications and offered some suggestions about how to classify words in Modern Turkish. As a result of the investigation, different classifications in the grammar books could be understood in terms of the Arabic, Persian and Western languages? effects on Turkish grammar studies. It has been taught that controversial classifications depended on flexibility of transition among Turkish word types and grammarians? not in depth studies related to the subject. It seems that there are no definite solutions about the verbals? category, conjunctions and postpositional interjections.Especially in the classification of the interjections, despite expressing the various meanings they were usually evaluated as functional words without considering their meanings. As a result of the evaluations, it is proposed that this type of word must be evaluated as an independent type.Furthermore, it has been showed that there exist some differences (an examination of ?postposition? in particle type in some grammar books) and similarities (separation of adjectives in two groups as proper adjectives and attributive adjectives) in the classification of the word types. Grammatical terms and term distinctions were dealt with under the scope of this study. As a result of the study, it is thought that the differences in the classification of word categories might be removed by detailed studies of grammarians and linguistic researchers.