1980`ler Türkiyesi`nde devlet, toplum ve piyasa ilişkisine dayanan bir dönüşüm projesi: Liberalizm

Abstract

Türkiye siyasal tarihinde yer edinen bir ideoloji olarak liberalizm, bu çalışmada, Türk devlet ve toplum yapısında meydana getirdiği dönüşüm bağlamıyla tartışılmıştır. Türkiye'de ?Batılılaşma? sürecine paralel değerlendirilen liberalizmin, siyasi ve iktisadi söylemleriyle, geleneksel Türk devlet - toplum ilişkisine yeni boyutlar taşıdığı görülmektedir. Özellikle, liberalizmin dünya konjonktüründe yapılanmasıyla birlikte algılanan 1980'ler Türkiyesi'ndeki ?neo?-liberal deneyimin, Türk siyasal ve sosyal yapısında gözlenen yeni bir devlet ve toplum savunusu doğrultusunda ortaya çıkardığı sonuçlar dikkat çekmektedir. Bu anlamda neo-liberal savunuların, devletin iktisadi ve kamusal alandaki rolüne yansımaları, siyasi ve iktisadi erklerin (bürokrat, sermayedar, siyasetçi) birbirleri ve de devlet organı ile olan ilişkileri süreklilikler, aynı zamanda kopuşlar temelinde irdelenmeye çalışılmıştır.Toplum ve devlet arasında yaratılan bir çekişme üzerinden inşa edilen neo-liberal savunular, yeni değer alanlarını ve kurumları meydana getirmiştir. Buna göre değer yargılarını bireysel çıkarlara, girişimciliğe ve dizginsiz rekabete dayandıran piyasa anlayışının getirdiği toplumsal yapı, aynı zamanda iktisadi ve siyasi düzenleme vasfıyla vazgeçilemeyen devlet örgütünün aldığı korporatist işlevsellik biçimi gösterge zemini olarak okunmaktadır. Böylelikle Türkiye'de liberalizmden ekonomik düzlemde anlaşılanın; devlet himayesinde türedi zenginlerin yaratılması ve palazlandırılması, siyasal düzlemde ise geleneksel devletin kurucu kadroları yerine iktidarın dışında tutulmuş toplum güçlerinin devletten pay almasını kolaylaştıran bir ideoloji sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle devlet, liberal söylemlerin aksine, ekonomik alanda son derece etkin bir biçimde piyasa mantığına entegre edilerek rant sağlama ve ?yoz? bir popülizm aracına dönüşmüştür.Anahtar Kelimeler: Liberalizm, Sınırlı Devlet, Serbest Piyasa, Sivil Toplum, Güç Odakları

Liberalism which is the part of Turkey?s political history has been discussed with its transformation on the Turkish state and society structure. Liberalism that can be evaluated collateral with the Westernization process in Turkey creates new dimensions with traditional Turkish state-society relationship. Especially, the consequences in the sense of Turkish political and social structure of the neo-liberal experience of 1980?s Turkey which is perceived with liberalism?s construction in world?s economis structure attracts attention. In this context, the reflection of neo-liberal ideas to state?s role on economic and public sphere, the continuity and also ruptures of political and economical powers? relationship with each other and with state organ have been researched.The neo-liberal ideas which is constructed with the base of contention between the state and society has been created new spheres and institutions. According to this, the social structure that is brought by market consciousness with evaluation apprasial, individual benefit, entrepreneurship, and competition become indicator with corporatist functions of economical and political regulations of inalienable state organisation at the same time. Therefore, the consequences of liberal thorught in Turkey is that the creation and support of artificial riches by the state as economical and to provide opportunity to society forces who are out of the political power for taking portion from state instead of traditinonal state founder cadre as political. For this reason, state became degenerate by integration to market consciousness on the contrary of liberal expression.Key Words: Liberalism, Limited State, Free Market, Civil Society, Power Centers