Neo-liberal yapılanmanın kentsel mekana yansıması: Gaziantep örneği

Abstract

Kapitalizm, bir toplumsal sistem olarak farklı gelişme dönemlerinden geçerek günümüze kadar varlığını sürdürmüş ve neo-liberal yapılanma bu sürecin son gelişme halkasını oluşturmuştur. Neo-liberal yapılanma bir gelişme dönemi olarak toplumsal sistemde birçok farklı özelliklere sahip olduğu için bir değişim ve dönüşüm sürecini yansıtmaktadır. İktisadi, toplumsal, siyasi, kültürel birçok alanda etkili olmasının yanı sıra, kentsel mekânın yapılanmasında da belirleyici bir gelişme dönemi olmuştur. Toplumun ve gelişme döneminin genel yapısını yansıtan ve ayna görevi gören kentsel mekân, neo-liberal yapılanmayı da yansıtarak, kapitalist gelişmenin temel öznelerinden birini oluşturmaktadır. Gaziantep kentini alan olarak seçen bu tezde bu değişimin nitel ve nicel unsurları incelenmektedir.Neo-liberal yapılanma ile birlikte kent mekânı ile eklemlenen toplumsal sınıflarda farklı bazı stratejiler gelişmekte, formel ve enformel unsurlar geçişken bir hal almakta, ve özellikle alt sınıf konut alanlarında Türkiye kentleşme sürecinde merkezi bir konumda olan karşılıklılık temelli iktisadi ve kentsel bütünleşme tarzı Gaziantep kentinde de büyük ölçüde hissedilmektedir. Bu çerçevede Gaziantep'in bazı istatistiki verileri değerlendirilmiş, 1980 sonrası kent mekânının nasıl bir gelişme gösterdiği ilave imar planları çerçevesinde incelenmiş ve son olarak da Gaziantep kentinin içerisinde yer alan otuz mahallenin muhtarlarıyla yapılan yüzyüze görüşmeler yardımıyla bu mahallelerin temel özellikleri incelenerek toplumsal sınıfların kentle bütünleşme tarzları değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kentsel Mekân, Kent ve Kentleşme, Neo-liberalizm

Capitalism, as a social system, has passed through different developmental periods and arrived today in which neoliberal restructuring constitutes the last link in the chain. Neoliberal restructuring points to a major procedure of change and transformation that is influential to many dimensions of the society. It has been a definitive developmental period with impact not only on economic, social, political and cultural aspects but also on the restructuring of the urban space. As a mirror that reflects the general structure of the society as well as the development period, the urban space also reflects the neoliberal restructuring, and as such, it is one of the principal actors of capitalist development. The study of the city of Gaziantep constitutes the framework of this thesis in which the qualitative and quantitative aspects of this change are being analysed.Along with the neoliberal restructuring, social classes within the urban space develop some strategies, formal and informal aspects take a permeable form, and reciprocity which constitutes the main economic and urban integration form that is dominant in low-class residential areas throughout Turkey is also felt in Gaziantep. This thesis includes the analysis of the statistical data of Gaziantep, the examination of post-1980 urban plans in order to see the urban development of Gaziantep, and finally, based on face-to-face interviews with the administrators (muhtar) of 30 neighbourhoods, information on the characteristics of those localities as well as on the urban integration of social classes has been obtained.Key Words: Urban Space, City and Urbanization, Neo-Liberalism