Toplumsal cinsiyet bağlamında kadının görünmeyen emeği; Mersin örneği

Abstract

1960'ların sonu 1970'lerin başından itibaren feminist tartışmaların en önemli sorunlarından birisi olan kadının görünmeyen emeği bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu konuyu ele alışımızın sebebi kadının ev içinde kapalı kalan görünmeyen emeğinin görünür kılınmasına bir katkı sağlamaktır. Çünkü karşılıksız kalan bu ev içi üretim tarihsel süreç içersinde kadının sorumluluğuna bırakılmıştır. Kadının içinde bulunduğu statü, eğitim ve kültür durumu ne olursa olsun ev işleri çok büyük oranda kadının omuzlarındadadır. Bu durum ise; kadının hem toplumsal yapı içinde hem de işgücü piyasalarında ikincil olarak konumlanmasına yol açmıştır.Bu çalışmada, kadının görünmeyen emeğinin ekonomik sistem içersindeki önemi ve işlevselliği vurgulanarak kadınların görünmeyen emeklerinin tartışılabilir ve sorgulanabilir bir düzleme taşınması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda çalışma üç bölüme ayrılmıştır. Birinci bölüm konuyla ilgili teorik çerçeveyi sunmaktadır. Burada kadının görünmeyen emeğinin toplum tarafından içselleşmesinde kilit rol oynayan; toplumsal cinsiyet, patriyarka, yeniden üretim gibi bazı kavramlara değinilmiştir. İkinci bölümde, ev içi üretimle ilgili almaşık yaklaşımlara yer verilmiştir. Üçüncü bölüm ise, teorik bölümü desteklemeyi amaçlayan, Mersin'de yapılan bir alan araştırmasını içermektedir. Alan araştırmasından elde edilen veriler ışığında Mersin'de yaşayan kadın profili tespit edilmiş, bu kadınların evde yaptıkları işlerin çeşitliği, boyutları ve ağırlığı ortaya konmuştur. Buna ek olarak kadınların gelir durumları ile ev işlerine ayırdıkları zaman arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bunun sonucunda düşük gelir grubuna ait kadınların hem kapitalizm hem de patriyarka tarafından iki defa sömürüldüğü görülmüştür. Kadınların ev içi üretimlerinin boyutları, bu işlere harcadıkları zaman üzerinden ölçülmüştür. Bu ölçümlerin sonucunda, kadınların çok büyük boyutlarda ekonomik sistemin yeniden üretilmesine katkıda bulundukları gözlemlenmiştir. Bunun yanında kadınlar bu işleri geleneksel rol ayrımı nedeniyle kadınlığın bir gereği olarak ve karşılıksız bir biçimde görmektedirler.Sonuç olarak kadınların yeniden üretime olan bu büyük boyutlardaki katkıları yapılan alan araştırmasından elde edilen verilerle görünür kılınmaya çalışılmıştır. Kadının ev içi emeğini görünür kılmanın ise kadın hakları mücadelesinde kamusal önlemler alma ve politikalar üretmek adına önemli olduğu düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler:Kadın emeği, yeniden üretim, toplumsal cinsiyet, ev içi üretim, patriyarka, feminizm, Mersin.

The invisible female labour, which has been one of the major topics of the discussions on feminism since the end of 1960's and the beginning of 1970s, is the subject matter of the present study. The reason why this particular topic is investigated is firmly related to the desire to contribute to the process of turning the invisible female labour, which is restricted to the boundaries of home, into a more visible social and economic factor. In fact, this type of domestic production which always remains unpaid has been exclusively left to the responsibility domain of women. Whatever status, or educational and cultural level women have, chores constitute their primary duty to a great extent. This situation leads to the secondary position of women both in social structure and in labour markets.The present study aims to transfer the invisible female labour to a context within which this type of labour can be discussed and questioned by emphasizing the significance and functionality of invisible female labour. For this purpose, the study is divided into two parts. The first part presents the theoretical framework concerning the subject of the study. The second part, a number of concepts, such as social gender, patriarchy, reproduction, etc., which play a crucial role in the normalisation of the invisible female labour, are discussed and various approaches concerning domestic production are presented. The third part of the study, on the other hand, contains a field survey in order to support this theoretical framework. On the basis of the data obtained from the field survey, the present study tries to determine the profile of the women living in Mersin. Furthermore, it also attempts to characterize the variety, extent, and difficulty level of the chores performed by these women in their houses. In addition to this, the relationship between the income level and the amount of time that these women devote to such chores are investigated. In this context, it has been found that the women that belong to the lower income group are exploited two folds both by the capitalism and the patriarchy. The extent of the domestic production of these women is measured on the basis of the total amount of time spent for such activities. Based on the findings of these measurements, it has been observed that women contribute to the reproduction of the economical system to a great degree. Interestingly, these women perform such chores without any payment as an obligation, a consequence merely of being a woman.In conclusion, this colossal contribution of women to the reproduction is represented as a more visible factor in the light of the data obtained from the field survey. The present study suggests that the higher level of visibility of the domestic labour of women is crucial for taking public measures in the struggle of women's rights and for the formation of beneficial policies.Key words:female labour, reproduction, social gender, domestic production, patriarchy, feminism, Mersin