A corpus-based analysis of predicates used in the introduction and conclusion sections of Turkish academic texts

Abstract

Bu çalışmanın amacı insan bilimleri, temel bilimler ve uygulamalı bilimler alanlarında yazılmış Türkçe bilimsel metinlerin giriş ve sonuç bölümlerinde hangi eylemlerin kullanıldığını, bunların sıklığının neler olduğunu, kendilerinden önce ad, sıfat veya zarf gibi hangi sözcük öbekleriyle birlikte olduklarını, alanlar arası kullanımlarda farklılık ya da benzerlik olup olmadığını ve akademik bir tür oluşturmada Türkçe bilimsel metinlerde eylemlerin etkilerinin neler olduğunu saptamaktır.Giriş bölümü alanla ilgili genel bir çerçeve çizmekte, araştırma soruları ile hipotezlerini, çalışmanın önemi ile amacını, sınırlılıkları ve yapılan Türkçe-İngilizce bilimsel metin çalışmalarını içermektedir. Yöntem kısmında bu çalışma için hazırlanan bir milyon sözcüklük özel amaçlı derlemin tasarım özellikleri, bu derleme ait makale sayıları, yılları ve hangi alanlara ait oldukları, grafik gösterimleri, örneklem oluşturma tekniği, derlemden NooJ ve AntConc gibi programlar yardımıyla veri işleme yöntemleri anlatılmıştır.Üçüncü bölümde araştırmanın bulguları yer almaktadır. Öncelikle Türkçe'de yazılmış bilimsel metinlerin giriş ve sonuç bölümlerindeki yüklemlerin genel bir dökümü verilmiştir. Bunlar ayrı ayrı eylem, ad, sıfat ve zarf olarak incelenmiştir. En sık karşılaşılan kullanımlar belirlenmiştir. Ayrıca eylemlerin aldıkları eklerle ilgili genellemeler yapılmıştır. Daha sonra, alanlar arası en sık 15 eylemin giriş veya sonuç bölümlerindeki görünümleri nitel ve nicel açıdan araştırılmış, beraberinde kullanılan sözcük öbekleriyle ilgili örnekler verilmiş ve alanlar arası karşılaştırmalar yapılarak genellemelere ulaşılmıştır. Son olarak üç alanın giriş ve sonuç bölümlerine bakıldığında, altı bölümün beşinde kullanılan görülmektedir eyleminin eylem-üye yapısı incelenmiş, birlikte kullanıldığı sözcüklerle ilgili betimlemeler yapılmıştır.Son bölümde ise çalışmanın sonuçları aktarılmıştır.Anahtar Sözcükler: Türkçe bilimsel metin, araştırma makalesi, tür çözümlemesi, derlem dilbilim, eylem, disiplinler arası karşılaştırma

The aim of this study is to determine the predicates in the introduction and conclusion sections of Turkish academic texts that are written in humanities, basic and applied sciences; the frequencies and the clusters of them as verbs, nouns, adjectives and adverbs; the similarities and differences among their usages in the disciplines; and the effects of them in constituting academic genre.Introduction section sets a general frame about the field; and contains research questions, hypotheses, purpose and the importance of the study, limitations, and the studies carried out in Turkish and English academic writing.In the methodology part, design features of the speacialized corpus that are built for this study; article numbers, years and the disciplines which they belong to; charts; sample construction tech In the third part, there are findings of the study. We have identified the predicate break-downs in the introduction and conclusion sections of the Turkish research articles. These are examined seperately, as verbs, nouns, adjectives and adverbs. Also, most frequent usages of each of them are found and generalizations about the affixes which are attached to them are made. After that, the most frequently used 15 verbs between the disciplines are identified in introduction and conclusion sections of the articles, clusters of them are examplified and they are analysed quantitatively and qualitatively in terms of interdisciplinary occurrences. Lastly, the argument structure of görülmektedir 'it is seen' is analyzed in the introductions and conclusions of the three disciplines and findings that are determined in five of the six sections are introduced. Descriptions on the clusters of görülmektedir 'it is seen' are also found in this section.Results of the study are presented in the conclusion section.Key words: Turkish scientific text, research article, genre analysis, corpus linguistics, predicate, disciplinary comparison