Bir benlik yüceltme stratejisi olarak mazeret bulma eğilimi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, mazeret bulma eğiliminin benlik saygısı ve benlik yüceltme stratejileri ile ilişkisini incelemek ve mazeret bulma düzeylerine göre katılımcıların başarısızlık geribildirimi durumunda benlik saygısı düzeylerinde farklılaşma olup olmayacağını incelemektir.Bu amaç doğrultusunda iki farklı çalışma yürütülmüştür. Mazeret bulma eğiliminin benlik saygısı ve benlik yüceltme stratejileriyle ilişkilerini incelemek amacıyla bir ilişkisel çalışma; mazeret bulma eğiliminin başarısızlık durumunda benlik saygısı düzeyine etkisini test etmek amacıyla da deneysel bir çalışma yürütülmüştür.İlişkisel çalışmanın örneklemini 2011-2012 eğitim yılında Mersin Üniversitesi'nde eğitim gören 335 öğrenci oluşturmaktadır. Katılımcılardan Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği'ni, Öğrencilere Yönelik Mazeret Bulma Eğilimi Ölçeği'ni ve Benlik Yüceltme Stratejileri Ölçümleri'ni doldurmaları istenmiştir. İlişkisel çalışmanın bulguları, mazeret bulma eğiliminin, benlik saygısı ve benlik yüceltme stratejileri ile olumsuz yönde; başarısızlıklarımıza dışsal yüklemeler yapma ile olumlu yönde bir ilişki içerisinde olduğunu göstermektedir.Deneysel çalışmanın örneklemi 50'si kontrol, 50'si deney grubu olmak üzere 100 katılımcıdan oluşmaktadır ancak analizlere 92 kişi dahil edilmiştir. Katılımcılardan ilk olarak, ilişkisel çalışmadaki ölçekleri yanıtlamaları istenmiştir. Bir hafta sonra ise deney grubunda olan katılımcılara bilgisayar ekranında bir performans testi sunulmuştur. Testin ardından başarısızlık geribildirimi verilen katılımcılar ikinci kez Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği'ni doldurmuşlardır. Kontrol grubunda olan katılımcılardan ise yalnızca Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği'ni doldurmaları istenmiştir. Verilere, 2 mazeret bulma eğilimi düzeyi (düşük-yüksek) X 2 benlik saygısı düzeyi (düşük- yüksek) X 2 deneysel koşul (deney grubu-kontrol grubu) açısından varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. İkinci kez alınan benlik saygısı düzeyleri bağımlı değişken olarak alınmıştır. Sonuçlara göre, deney grubundaki ve kontrol grubundaki yüksek benlik saygılı ve yüksek mazeret bulma eğilimi gösteren bireylerin ikinci ölçüm benlik saygıları aralarında anlamlı bir fark yokken; deney grubundaki yüksek benlik saygılı ve düşük mazeret bulma eğilimi gösteren katılımcıların ikinci ölçüm benlik saygıları, kontrol grubundakilerden anlamlı şekilde daha düşüktür.Anahtar Kelimeler: Benlik Saygısı, Benlik Yüceltme Stratejileri, Mazeret Bulma.

The aim of the present study is to investigate the relationship between verbal self-handicapping and self-enhancement strategies, and whether there are significant differences in participants? self-esteem according to their self- handicapping level, after negative feedback is given.In parallel with this purpose, two studies were carried out: A correlational study and an experimental study.335 students who study in predominantly Mersin University?s different faculties and different classes in 2011-2012 spring and autumn periods participated to the survey study. All participants complete Rosenberg?s Self-Esteem Scale, Verbal Self-Handicapping Scale For Students and Self-Enhancement Strategies Measurements. Results of the study show that there is a positive relationship between verbal self-handicapping and external attributions about failure; and negative relationship between verbal self-handicapping and self-esteem, interior attributions about success, overly positive self-evaluations, exaggerated perceptions of control, unrealistic optimism.100 students (50 for experimental group, 50 for control group) participated to the experimental study, while the data from 92 of them were included in the analyses. All participants were required to complete the questionnaire form. One week later, participants in the experimental group completed a performance test on a computer screen which was told that evaluate their comprehension ability, and they were given negative feedback. After that, participants completed Rosenberg?s Self-Esteem Scale second time. Participants who were in control group completed only Rosenberg?s Self-Esteem Scale without performance test, one week later from the first application. The data were analyzed by 2 self-handicapping level (high-low) X 2 self-esteem level (high-low) X 2 experimental conditions (experimental-control) ANOVA. The scores from second Rosenberg Self Esteem Scale was the dependent variable. The results show that, there was no significant difference between ?high self-handicapped, high self-esteem participants? in experimental and control group second in terms of their second self-esteem scores; while the second self-esteem levels of ?high self-esteem-low self-handicapped? participants? second self-esteem scores in experimental group were significantly lower than the participants in control group.Key Words: Self-Esteem, Self-Enhancement Strategies, Verbal Self-Handicapping.