Üniversite öğrencilerinin günlük konuşmalarında görgü kurallarının edim bilimsel incelemesi

Abstract

Bu tezde, Türkiye Türkçesinde görgü kurallarının dile nasıl yansıdığı sözlü metinlerden hareketle gösterilmeye çalışılmıştır. Bunu yaparken de yetiştikleri aile ortamı, geldikleri şehir, ait oldukları sosyo-kültürel çevreler birbirinden farklı olan bireylerin meydana getirdiği büyük bir grup olan üniversite öğrencilerinin günlük konuşmalarından yararlanılmıştır. Konuşmalar, Leech'in ilkeleri (1983) ve Brown-Levinson'un (1987) evrensel olduğunu iddia ettikleri görgü modeli esas alınarak incelenmiştir.Ayrıca görgü kurallarının dile nasıl yansıdığını araştıran bir bilim dalı olan edim bilim hakkında bilgi verilmiştir. Üniversite öğrencisinin kim olduğuna dair 13 soruluk bir anket hazırlanarak 100 öğrenciye uygulanmış ve üniversite öğrencisinin tanımı yapılmıştır.Yapılan incelemeler sonucunda öğrencilerin kendi aralarındaki günlük konuşmalarında görgü kurallarına genellikle uymadıkları tespit edilmiştir. Kız öğrencilerin, kız öğrencilerle konuşurken, erkek öğrenciler de diğer erkek öğrencilerle konuşurken, birbirlerilerine karşı görgü kurallarını ihlal ettikleri, fakat kız öğrencilerle erkek öğrencilerin birlikte sohbetlerinde ise, kısmen diğer konuşmalara göre, öğrencilerin daha dikkatli konuştukları saptanmıştır.Anahtar Sözcükler: Görgü Kuralları, Üniversite Öğrencisi, Edim bilim, Brown ve Levinson'un Görgü Stratejileri ve Leech'in İlkeleri

This thesis tries to show how lingusitic politeness is reflected in Modern Turkish by examining oral texts. In the thesis, daily conversations of the university students who come from different socio-cultural environment, hometowns, and families were used as data. Conversations were examined in the framework of Leech?s Maxims of Politeness (1983) and Brown and Levinson?s (1987) Universal Model of Linguistic Politeness.Pragmatics which studies the reflaction of linguistic politeness on language was introduced. In order to describe and define the concept of the university student, a questionnaire, consisting of 13 questions, has been prepared and applied to 100 students. Then,having used the information gathered from those participants a definition of the university student is provided.According to the research results it is determined that the students generally do not pay attention to be polite in their daily conversations among themselves. They usually ignore to use politeness in their dialogues while girls talk with girls or boys talk with boys. But if girls talk with boys or boys talk with girls, they are much more careful to be polite in their conversations.Key Words: Linguistic Politeness, University Student, Pragmatics, Brown and Levinson's Universal Model of Linguistic Politeness, Leech's Maxims of Politeness, Modern Turkish