Gıda sanayi dış ticareti ihracat performansı Mersin ili örneği

Abstract

İnsanların yaşamsal faaliyetlerini devam ettirmelerini sağlayan en önemli unsur gıda tüketimidir. Son dönemlerde dünyada yaşanan iklimsel değişimler ve kuraklık tarımsal üretimde azalmalara neden olmuş ve buna bağlı olarak gıda üretimini etkilemiştir. Halkın dengeli ve sağlıklı beslenmesi ülkelerin önceliğini oluştururken, gıda üretimini artırma çabaları gıda sanayinin geliştirilmesi zorunluluğunu da beraberinde getirmiştir. Küreselleşen dünyada gıda sanayinin geliştirilmesi ve ortaya çıkan artı ürünün dış ticarete konu olması, bütün ülkelerce önemli bir konu haline gelmiştir. Yapısı itibariyle tarımsal üretime bağlı olarak gelişen gıda sanayi, bu özelliği ile Türkiye ve özellikle Mersin ili için en önemli sanayi sektörünü oluşturmaktadır. Mersin ili, iklim ve coğrafi konumu ile tarımsal üretimde Türkiye'de öne çıkan illerden birisidir. Bunun yanında, Mersin ili sahip olduğu liman ve sanayi yapısı bakımından da dış ticaretin gelişimi nedeniyle oldukça avantajlıdır.Mersin ilinin sahip olduğu bu özelliklerin gıda sanayinin ve gıda sanayi dış ticaretinin geliştirilmesinde etkili olup olmadığının araştırılması amacıyla yapılan bu çalışmada et ve et ürünleri, hububat ve hububat ürünleri, meyve ve sebzeler, çeşitli yenilebilinir ürünler, tütün ve tütün mamulleri olmak üzere alt sektörlerinin ihracat performansları analiz edilmiştir. İhracat performansı değerlendirmesinde Sabit Piyasa Payı yöntemi kullanılmıştır. Yöntemi, mal etkisi, rekabet etkisi ve pazar etkisi olmak üzere 3 etkiyle test edilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, Mersin ili gıda sanayi ticaretinde dünya gıda sanayi ticaretinden daha fazla artış olduğu ve artışın gıda mallarının fiyat avantajından kaynaklandığı anlaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Gıda sanayi, Dış ticaret, İhracat performansı, Sabit piyasa payı yöntemi

For human survival, food consumption is necessary. Drought and climate changes in recent decades in the world have led to reductions in agricultural production and thus adversely affected food production. While providing healthy and balanced diets to their citizens is a primary concern to of most countries, efforts to increase food production have made the development of food industry a necessity. The development of the food industry and the marketing of food surpluses in world markets have become important issues for all countries in the global world. For Turkey, and especially for Mersin province, one of the most important industrial sectors is the food industry, development of which is inherently linked to agricultural production. With its climate and geographical position Mersin is one of the leading provinces in agricultural production in Turkey. Furthermore, because of its port facilities and industrial infrastructure Mersin has many advantages for the development of international trade. In order to study whether these features of Mersin have effects on the development of food industry and food trade, export performances of food industry sectors, which include meat and meat products, cereals and cereal products, fruits and vegetables, various edible products, and tobacco and tobacco products, have been analyzed. Constant market share method has been used to evaluate export performances. Product composition effect, competition effect and market effect have been tested. The results of this study indicate that the growth rate of food industry (international) trade of Mersin has been higher than the growth rate of the world food trade mainly because of its price advantage.Keywords: Food industry, international trade, export performance, constant market share method