Tersine lojistik ağlarının tasarımı ve analizi: Mersin ilinde atık toplama üzerine bir uygulama

Abstract

Dünya nüfusunun giderek artması, tüketim alışkanlıklarının değişmesi ve ihtiyaçların karşılanması için üretim hacminin büyümesi doğal kaynakların tükenmesine sebep olmaktadır. Hükümet yetkililerini ve tüketicileri endişelendiren bu durum, işletmeleri çevreye en az zararı veren, geri dönüştürülebilir ve yeniden kullanılabilir ürünler üreterek çevre dostu faaliyette bulunmaya zorlamaktadır. Bu durumun üstesinden gelmek isteyen işletmeler Tersine Lojistik faaliyetlerine önem vermeye başladılar. Tersine lojistik, üretici işletmeler tarafından kullanılmış paketlerin, parçaların ve faydalı ömrünü tamamlamış ürünlerin tüketicilerden yeniden kazanmak, geri dönüştürmek veya uygun bir şekilde imha etmek amacıyla geri toplanması faaliyetleridir. Bu çalışmada, ambalaj atığı toplama ve ayırma lisansına sahip bir işletmenin var olan tersine lojistik ağı incelenmiş ve belirli varsayımlar altında Arena Simülasyon Paket programı ile bir simülasyon modeli geliştirilmiştir. İşletmenin mevcut ağının daha verimli nasıl çalışabileceği konusunda önerilerde bulunmak için senaryolar denenmiştir. Modelden elde edilen sonuçlara göre senaryolar birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Senaryo 1 gerçek sistemi yansıtırken, senaryo 2'de araçların güzergâhları değiştirilmiştir. Bu sonuçlara göre Senaryo 1'de atıkların toplanmak için bekledikleri ortalama süre senaryo 2'den daha kısadır ve herhangi bir saatte atık toplama bölgelerine gelen atık miktarı Senaryo 1'de daha azdır. Bu sebeple Senaryo 1 Senaryo 2'den daha iyidir.Ayrıca çalışmada araçların günlük güzergahlarını belirlemek için Araç Rotalama Problemi En Kısa Yol Yöntemi ile çözülmüştür ve araçlar için günlük optimum rota belirlenmiştir. En kısa yolun belirlenmesinde Coğrafi Bilgi Sistemlerinden yararlanılmıştır ve OpenJUMP ve gvSIG programları kullanılmıştır.Anahtar Kelimeler: Tersine Lojistik, Tersine Lojistik Ağları, Simülasyon, Araç Rotalama Problemi, Coğrafi Bilgi Sistemleri.

Increasing world population, changing in consumer behaviors, growing consumption volume to meet consumer needs cause depletion of natural resources. The situation which government authorities and customers worry about forces the companies to produce environment friendly products which damage the environment the least and focusing on recycling and reusing the products sold. Businesses which want to deal with this situation starting to pay more attention to reverse logistics activities. Reverse logistics is the activities that collection of used packaging, materials and end of their useful life products from customers in order to recovery, recycle or dispose of properly by manufacturers. In this study, a business's which holds a collection and separation license of recyclable packaging waste actual reverse logistics networks were analyzed and made suggestions to improve waste collection process by using simulation and vehicle routing problem methods. The simulation models were developed with Arena Simulation Software by testing different scenarios in order to how the company will use their resources more effectively while improving their collection routing system. According to the results obtained from the models, scenarios were compared with each other. In scenario 1 represent actual system while vehicle routes were changed in scenario 2. In view of results, mean waiting time of wastes in scenario 1 is shorter than scenario 2 and amount of incoming waste in scenario 1 is less than the other. Because of this, scenario 1 is better than scenario 2.In addition, vehicle routing problems were solved with shortest path method and optimum route was determined for each vehicle. Determining shortest path was benefit from geographic information systems and OpenJump and gvSIG programs were used.Key Words: Reverse Logistics, Reverse Logistics Networks, Simulation, Vehicle Routing Problems, Geographic Information Systems.