Postmodern bilim anlayışının çeviribilim araştırmalarına yansımaları

Abstract

Modern bilim anlayışı öncelikle doğa bilimlerinde ortaya çıkan bilimsel keşiflerle gelişmiş, daha sonra empirist ve pozitivist yaklaşım sosyal bilimler alanında da benimsenmiştir. Pozitivist yaklaşıma karşı yorumsal yaklaşım ise insan bilimlerini farklı varsayımlarla temellendirmiştir, böylece sosyal bilimlerde farklı yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Postmodernizm, yalnızca modern bilimin iktidarla olan yakın bağını değil, aynı zamanda doğa bilimsel modelin sosyal bilimlere uyarlama girişimini de eleştirmiştir. Postmodernizm, sömürgecilik sonrası ve feminizm akımları Batı'nın modernite tarihine köklü eleştiriler getirmiş, modern bilim anlayışının temel varsayımları sorgulamıştır. Postmodern eleştiriler sosyal bilimler alanında nesnellik, güç ilişkileri ve ideolojinin bilimsel alandaki etkisi gibi noktalara odaklanır. Çeviribilimdeki eleştirel ve postmodern akımlar, postmodern bilim anlayışını yansıması olarak güç ilişkilerini ve kültürlerarası farklılıkları irdeler. Bu akımlar disiplinlerarası araştırma yönelimini benimser ve kültür araştırmaları, sosyoloji, felsefe gibi alanların kavramlarından yararlanarak çeviriyi kültürel dönüş bağlamında geniş bir bakış açısıyla ele alır. Gerçekliğin temsili olan bilgiyi sorgulayan postmodernizmin yansıması olarak çeviriye kültürlerin temsili bağlamında eleştirel yaklaşımlar sunulur. Batı ve moderniteyi eleştiren postmodern düşüncenin çeviri alanında benimsenmesiyle Batı'da yerleşik olan akıcı çeviri stratejisi ve erek odaklılık eleştirilir. Postmodernizmin çeviri araştırmalarındaki yansımalarını ve çeviri üzerine yürütülen güncel tartışmaları ele alan çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma postmodernizm ve postyapısalcılığın, sömürgecilik sonrası ve feminist çeviri yaklaşımlarını kapsayan eleştirel çeviribilim araştırmalarına yansımaları çerçevesinde şekillenmiştir. Çalışma çeviribilim araştırmalarının bilimsel alanda meydana gelen postmodern dönüşüm temelinde sosyal bilimler alanında güncel gelişmeler içerisindeki önemli konumunu vurgular.Anahtar Kelimeler: eleştirel çeviribilim, postmodernizm, sömürgecilik sonrası, feminist yaklaşım, iktidar/güç ilişkileri, ideoloji.

Modern scientific approach developed primarily thanks to the scientific discoveries in natural sciences, hence empricist and positivist approaches were adopted in social sciences. Hermeneutics grounded human sciences with different assumptions in opposition to positivist approach. Postmodernism criticises not only the relations between modern science and power, but also the adaptation of scientific model to social sciences. Postmodernism, postcolonialism and feminism criticise the Western modernity, and question the basic assumptions of modern science. Postmodern criticisms in social sciences focuse on objectivity, and the role of power relations and ideology for science. The critical and postmodern movements in Translation Studies examine power relations and intercultural diversities as the implications of postmodern approach for science. They adopt interdisciplinary approach and held translation with a wider perspective in the context of cultural turn by employing the concepts of cultural studies, sociology and philosophy. As a reflection of postmodernism questioning knowledge which is the representation of reality, critical approaches are directed to translation in the context of representation of cultures. The fluent translation strategy and target orientedness of the West are also criticised by the postmodern movement criticising Western modernity. More researches on the reflections of postmodernism in Translation Studies and recent discussions on translation need to be conducted. This study is developed within the frame of the reflections of postmodernism and poststructralism on the critical translation studies including postcolonial and feminist translation approaches. The study focuses on the key status of Translation Studies within the recent developments of social sciences based on the postmodern turn in epistemology.Key Words: Critical Translation Studies, postmodernism, postcolonialism, feminism, power relations, ideology