Post pozitivist süreçte Paul Feyerabend`in yeri

Abstract

Bu çalışma genel hatlarıyla Pozitivizm'in eleştirisiyle; bilim alanında gerek eleştirel, gerek devrimsel, gerek anarşik duruşlarıyla var olan bilim anlayışını sarsan Post-Pozitivist filozofları ele almaktadır. Post-Pozitivist süreçte, bu sürecin en aykırı ismi olan Paul Feyerabend'in süreç içerisindeki yeri, sürece katkıları, bilim felsefesi alanına getirdiği yeni yaklaşımları, bu yaklaşımların bilime yansımaları, post-pozitivist süreci nasıl etkilediği ve süreçten nasıl etkilendiği konu edinmektedir.Çalışmanın birinci bölümü, pozitivizmin kendi içerisinde ayrılan temel yaklaşımlarının incelenmesine ayrılmıştır. Bu inceleme, post-pozitivist sürece doğru bilim tarihinin nasıl bir seyir izlediğini görmemiz; pozitivizm ve post-pozitivizmin bilimsel yaklaşımlarının karşılaştırılmasını sağlayacaktır.İkinci bölümde, pozitivizmden post-pozitivizme geçiş süreci; bu sürecin ilk adımı olan K. Popper ve bu sürecin devrimsel felsefesiyle kırılma yaşamasını sağlayan T. Kuhn'un bilimsel felsefi görüşleri ele alınıp incelenerek sürece yansımaları değerlendirilmektedir.Üçüncü bölümde, pozitivist bilgi anlayışının kesin ve değişmez yaklaşımlarına yönelik eleştirileriyle, `anarşist bilgi kuramı`nın kurucusu olup, post-pozitivist sürecin en aykırı ismi haline gelerek post-pozitivizmi zirvesine taşıyan P.Feyerabend'in hayatı ve bilimsel felsefi görüşleri ana hatlarıyla ele alnmıştır. Feyerabend'in anarşizmdeki söylemi, bilimin zincirlerinden kurtulması gerektiği, ve kör bilimciliğin önüne geçilmez ise bilimsel alanda tehlikelerin ortaya çıkacağı uyarısıdır. Feyerabend'in yöntembilim karşıtı görüşleri, bilim tarihinin evrenselci ve nesnelci bakış açısına karşıt duruşu, bilimin ussal olduğu kadar usdışı oluşu düşüncesi, bilimsel alanda olması gereken özgür işleyiş önerisi, bilimin aslında sıradan bir bilgi türüyle eşdeğer olduğu tezi detaylarıyla incelenmiştir. Dördüncü bölümde ise, Feyerabend ile post-pozitivist bilimcilerin bilimsel görüşlerinin karşılaştırması yapılarak; benzerlikler ve farklılıklar değerlendirilerek post-pozitivist süreçteki yeri saptanmaya çalışılmıştır. Post-pozitivist filozoflar içerisinde farklı bir yere sahip olan Feyerabend, her ne kadar özgünlüğü eleştirip kabul etmese de, karşı çıkışları ve karşı atakları ile bilim felsefesi anlayışında özgün olmayı başarmıştır.Anahtar Kelimeler:Pozitivizm, Post-pozitivizm, Bilim tarihi, Popper, Kuhn, Feyerabend, AnarĢikBilgi Kuramı, Yönteme Hayır, Çoğulculuk, Akıl, EĢ-ölçülmezlik(kıyaslanamazlık).

This roughly deals with the Post-positivist philosophers who jerk the existing sense of science with its either critical or revolutionary or anarchic stances in science, criticisms of Psoitivism. In Post-positivist process, Paul Feyerabend's place in process, who is the most contranian name, his contributions to process, his new approaches that he brought to science philosophy, this approaches' reactions to science, how he affected Post-positivist process and how he was affected are entreated.The first part of work splitted up for analysing the basic approaches of Positivism that splitted up in itself. This analysing enables us to see how science history followed a way in Post-positivist process and to compare the scientific approaches of Post-positivism and Positivism.In second part, the process of passing to Post-positivism from positivism, K. Popper who is the first step of this process and scientifical philosophical opinions of T. Kuhn who enabled this process to experience refrection with revolutionary philosophy, the reflections to process are evaluated by dealing with and analysing.In third part, P. Feyerabend's life who carried Post-positivism to the peak by becoming the most contranian name of Post-positivism, by being the founder of anarchist epistemology and with the critisicm to the approaches that Positivist sense of knowledge is certain and not changeable, and his scientifical philosophical opinions are dealed with the main lines.Feyerabend's discourse in anarchism is the warning of the fact that science should get away from its chains and if we cannot prevent blind science, there will occur dangers in science.Feyerabend's opposite opinions to methodology, his opposite standing to cosmic and objective science in science history, his opinion that science is as irrational as it is rational, his offer which is about free funtioning that must be involve in scienc, his thesis that science, indeed, is equilavent to any ordinary type of cognition are analysed in details.In fourth part, Feyerabend's place in Post-positivist process is tried to determinne by comparing both Feyerabend and Post-positivist scientists' scientifical opinions and by evaluating the differences and similarities. Although he criticized originality and did not accept it, Feyerabend, who had a different place among Post-positivist philosophers, was able to achieve to be original in sense of science philsophy with his spurts and attacks.Key WordsPositivism, Post-positivism, Science history, Popper, Kuhn, Feyerabend,Anarchic Epistemology, No to Method, Multiplism, Mind, Uncomparability