Hukuk algısının yaşam kalitesi üzerindeki etkisi(Mersin örneği)

Abstract

'Yaşam kalitesi' kavramının sosyal bilim alanında giderek popülaritesi artmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 'Yaşam kalitesi' kavramını `hedefleri, beklentileri, standartları, ilgileri ile bağlantılı olarak, kişilerin yaşadıkları kültür ve değer yargılarının bütünü içinde durumlarını algılama biçimi` olarak tanımlanıyor. Kavrama esas alınan ölçütler sosyolojik nitelikte olmakla birlikte bu konu sosyoloji çalışmalarında hak ettiği yeri alamamıştır. Yaşam kalitesi çalışmalarında bireyi mutlu edebilecek maddi refah, sağlıklı olma ve eğitime erişebilirlik gibi koşullar öncelendiği halde adil yargı sistemi, dayanışmacı sosyal-kültürel ilişkiler, katılımcı demokrasi ve sürdürülebilir doğal çevre gibi boyutlar ihmal edilmiştir. Bu tespitten hareketle hukuk sosyolojisi alanında 'adalet algısının yaşam kalitesine etkileri' saha araştırması ile incelenmek istenmiştir. Araştırmanın ana varsayımında 'olumlu hukuk algısının yaşam kalitesinin niteliğine olumlu etkilerinin olacağı ve bu etkilerin yaşam kalitesinin maddi koşulları kadar önemli olduğu' iddia edilmektedir. Araştırmanın tali varsayımlarında ise olumlu adalet algısının yargı sisteminin (tarafsızlık, erişebilirlik vd.) özelliklerine bağlı olduğu kadar bireyin (kentlilik, gelir, eğitim vd.) sosyolojik öz-niteliklerine, kentin sunduğu adli hizmetlere ve hükümetin genel af uygulaması gibi içsel-dışsal boyutlu koşullara da bağlı olduğu iddia edilmektedir. Bu iddiayı test etmek için Mersin il merkezinde 388 kişilik örneklem grubuna araştırmacılar tarafından geliştirilen hukuk algısı ve yaşam kalitesi ölçeği uygulanmıştır. Araştırma verilerinin istatistik analizi ana varsayımları doğrulamıştır. Bununla birlikte, toplumda anomi göstergesi olarak olumsuz adalet algısının yaygınlaşmaya başladığı ve bu durumun temel nedenselliğinin siyasal kimlik alanındaki kutuplaşma olduğu bulgulanmıştır.Anahtar Kelimeler: Hukuk Sosyolojisi, Sosyal Algı, Yaşam Kalitesi

The popularity of the quality of life is increasing in social sciences. The life quality is defined by World Health Organisation (WHO) as the way of the perception of the people about their goals, expectations, and standards in conjunction with the interests, perceptions and values. On the other hand, although the subject is a sociological phenomenon, it does not have its rightful place in the sociological of works. Mainly material issues such as health, education accessibility and material well-being has been examined in quality of life studies. Nevertheless some other very important issues, such as fair judicial system, solitary socio-cultural relations, and participatory democracy has been neglected. It was aimed to investigate the impacts of the perception of justice on the quality of life in the light of these findings within this study. Main argument of this research is that the favourable perception of law has positive effect on the quality of life to the people, at least as much as the materialistic phenomenon. In addition to that, the favourable perception of law depends not only to the main indicators of the justice system (such as impartiality, accessibility and speed) but also to the individual and political parameters. A scale of the perception law and the quality of life was used to realise the research. The scale was applied to the sampling group of the 388 people. The major findings of the research verify the major hypothesis.Keywords: Sociology of Law, Social Perception, Quality of Life