Rekreasyon araştırmaları ve rekreasyon bölümleri için araştırma ve müfredat kapsamı önerisi: Bilimetrik bir çalışma

Abstract

Farklı araştırma alanlarında başlı başına bir araştırma konusu olan rekreasyon Türkiye'de hem beden eğitimi spor yüksekokulları ve fakülteleri hem de turizm fakülteleri ve yüksekokullarında bölüm olarak açılmaya başlanmıştır. Turizmde ayrık (distinctive) bir akademik alan olarak beliren rekreasyon konusunda yapılacak bilimsel çalışmalara yön vermek, lisans eğitimindeki müfredat tasarımı ve ders içerikleri konusunda yol ve yön belirlemek için, öncelikle alanın tanınması gerekmektedir. Bu haliyle, farklı fakülte ve yüksekokullar altında açılan bölümler için yol haritası belirsizdir. Bu çalışmada, hem farklı alanlardan çıkan rekreasyon tezlerindeki temel araştırma konularının belirlenerek hem de diğer alanlarla turizm alanı arasındaki örtüşme ve farklılaşmaların tespit edilerek rekreasyonun multidisipliner yapısının ortaya çıkarılması ve açılan bölümler için müfredat kapsamın önerilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada bilimetrik bir yaklaşım benimsenmiş olup, Proquest veri tabanında 1917-2014 yılları arasında yayınlanmış rekreasyon konulu 619 yüksek lisans ve doktora tezinin başlıklarına ve tezlerin çıktığı anabilim dalı/bölüm adlarına görsel veri analizi tekniklerinden kelime bulutu analizi uygulanmıştır. Rekreasyonun; eğitim, turizm, sosyoloji, tarih, psikoloji, sağlık, kinesiyoloji, spor, coğrafya, ekonomi, ormancılık, işletme, ziraat, çevre tasarımı ve planlaması ve peyzaj mimarlığı alanlarıyla ilişki halinde olduğu tespit edilmiştir. Turizm ile ilgili alanlar ve diğer araştırma alanlarındaki rekreasyon tezleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirleyebilmek için, tezler anabilimdalı/bölüm adlarına göre 'turizm/boş zaman/ağırlama/otel/restoran' ile ilgili alanlardan çıkan tezler ve diğer alanlardan çıkan tezler olarak iki kategori altında sınıflanarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda elde edilen kelimeler, `araştırılan değişkenler (ne), araştırma kapsamı (nerede), örneklem türü (kim), araştırma yaklaşımı (nasıl), araştırılan aktivite, zaman ifadeleri (ne zaman) ve yöntem yaklaşımı` parametrelerine göre sentezlenmiştir. Rekreasyonun farklı alanlar altındaki konumlanışını tespit edebilmek için, tezler insanın duygusal düşünsel doğası ile ilgili alanlar, insanın fiziksel doğası ile ilgili alanlar, doğal çevre ile ilgili alanlar ve yapılandırılmış çevre ile ilgili alanlar olmak üzere dört farklı kategori altında gruplanarak analiz edilmiştir. Bulgulara dayanarak, beden eğitimi spor ile ilgili fakülte ve yüksekokullar ile turizm fakülte ve yüksek okullarında açılan rekreasyon bölümlerinin müfredat kapsamları, müfredat tasarımı ve ders içerikleri konusunda yol gösterici olabilecek çeşitli öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Rekreasyon, Eğitim, Müfredat, Bilimetri, Kelime Bulutu Analizi

Recreation is a research subject for various scholarly researches and also recreation education is provided by various departments belong to various scientific areas. This variability causes confusion about the scope and contents of the research and programs related to recreation. The purpose of this thesis is twofold. The first purpose is to explore the multidisciplinary frame of recreation by determining the intersections and differences between Tourism/Leisure/Hospitality/Hotel/Restaurant related scholarly researches and other areas. The second purpose is to discover the ideal content of tourism recreation programs provided at the undergraduate level in the frame that does not overlap with the recreation programs belong to other faculties.The method of the thesis is scientometrics which enables researchers to concentrate on the qualities of studies. Scientometrics is somehow similar considered with bibliometrics but the latter is concentrated on some quantitative parameters of studies. Scope of the sampling frame of this study consists of thesis and dissertations provided in the Proquest data base which published between the years 1917-2014. Data comprise 619 thesis/dissertations which contain the word `recreation` within title. Content analysis has been generated by using 'word clouds' which is one of the visual data analysis techniques.Main analysis which performed for discovering the answers of major research questions are directed by the sub questions of `what is, how is, who is, where is searched` in the recreation subject so far. Findings are reached through synthesis of analysis. In the conclusion, its determined ; `Education, Physical Education, Health, Tourism, Economics, Agricultural Economics, Rural Economy, Resources Development, Resources (Tourism / Natural / Forest), Forestry, Geography, Management (Tourism / Recreation / Resource and Environmental), Administration (Park / Educational / Tourism / Business / Recreation / Public), Leisure Studies, Agriculture, Environmental Design and Planning, Sociology, History, Kinesiology, Sport, Landscape Architecture, Psychology, are the main research areas which have been produced work about recreation. At the end of thesis, various implications are produced for the scope and content of the research and programs related to recreation.Keywords: Recreation, Education, Curriculum, Scientometrics, Word Clouds Analysis