Meme kanseri hastalarında çevresel bireysel ve olaya dair faktörlerin travma sonrası gelişim ile ilişkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı meme kanseri hastalarında çevresel (algılanan sosyal desteği ve evlilik uyumunu/doyumunu), bireysel (özyeterliliği, kendini suçlamayı, bilişsel süreçleri) ve olaya dair faktörlerin (önceki travma deneyimi ve olayın etkisini) travma sonrası gelişim (TSG) ile olan ilişkisini incelemektir. Katılımcılar Mersin, Adana, İzmir, Bursa ve Gaziantep illerindeki hastanelerde tedavi gören evli ve en az 2 aydır meme kanseri tanısı olan hastalardan oluşmaktadır. Çalışma kapsamında `Yenilenmiş Çift Uyum Ölçeği`, `Olay Etkisi Ölçeği Gözden Geçirilmiş Formu`, Travma Sonrası Gelişim Ölçeği`, `Başa Çıkma Yolları Envanteri`, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği`, `Genel Özyeterlilik Ölçeği` ve `Demografik Bilgi Formu` kullanılmıştır. Ölçekler araştırmacı tarafından her bir hasta ile özel olarak görüşülerek uygulanmıştır. Çalışma kapsamında 4 tane t-testi ve 24 tane aracılık testi analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre tanı almanın üzerinden geçen zaman arttıkça aileden algılanan sosyal desteğin arttığı görülmüştür. Meme kanseri tanısı almadan önce travma deneyimi olan katılımcılar daha çok çaresiz başa çıkma stili kullanırken, tanı öncesinde travma yaşamamış olanlar daha çok problem odaklı başa çıkma stili kullanmaktadırlar. Ayrıca tanı öncesinde herhangi bir travma deneyimi olmayanlar daha çok TSG göstermişlerdir.Yapılan aracılık testlerinde başa çıkma yollarının çevresel, bireysel ve olaya dair faktörler ve TSG ilişkisindeki aracılık etkisine bakılmıştır. Buna göre problem odaklı başa çıkma stili çift uyumu- TSG; aileden algılanan sosyal destek- TSG, genel özyeterlilik-TSG ilişkilerinde tam aracılık etmektedir. Çalışma meme kanseri hastalarında travma sonrası gelişim olgusu ile evlilik uyumu ve evlilik doyumu arasındaki ilişkinin Türkiye'de çok az çalışılan bir konu olmasından dolayı önemlidir.Anahtar kelimeler: Travma Sonrası Gelişim, Evlilik Uyumu, Başa Çıkma Stilleri

The aim of this study is to examine the effects of environmental (percieved social suport and dyadic adjustment), personal (self-blame, self-efficacy, cognitive processes) and event related factors (previous trauma experience, and perceived severity of the ilness) on posttraumatic growth (PTG) in breast cancer (BC) patients. Participants recruited from the hospitals in Mersin, İzmir, Gaziantep, Bursa and Adana from the ones who had the diagnosis of BC for at least 2 months and who are married. `Revised Dyadic Adjustment Scale`, `The Impact of Event Scale-R`, `Post Traumatic Growth Inventory`, `Ways of Coping Inventory`, `Multidimensional Scale of Perceived Social Support`, `The General Self-Efficacy Scale-Turkish Form` and `Demographic Information Form` was used. The questionnaires administered to the participants by the researcher. According to t-test analyses as the time passage from the diagnosis increases the perceived social support from the family members is increasing. Also the group that had previous trauma experiences uses more helplessness coping styles and the group that had no previous trauma experience uses more problem focused coping style and shows greater PTG. The mediating role of coping styles in the relationship of PTG and personal, enviromental and event related factors was examined. Problem focused coping mediated the dyadic adjustment- PTG, perceived social support from the family- PTG and self-efficacy- PTG relationships. This study is important because the effect of marital adjustment and marital satisfaction on PTG in BC patients is an issue which is not well studied with Turkish samples.Keywords: Posttraumatic Growth, Marital Adjustment, Coping Styles