Örgütsel bağlılığın oluşumunda paternalist liderliğin rolü: Gemiadamlarının kaptanları değerlendirmeleri üzerine bir araştırma

Abstract

Denizyolu taşımacılığında kullanılan gemilerde çalışan gemiadamları, ilerleyen teknoloji ile birlikte gemideki sayıları minimuma düşmüş olsa da denizcilik sektörünün değişmez ve önemli bir parçası konumundadır. Gemiadamları için çalışma koşullarının zor olması ve sosyal imkânların kısıtlı olması gibi unsurların yanında, gemi kaptanının davranış tarzı da gemiadamlarının gemide kalış sürelerini ve örgüte bağlılığını etkileyen faktörler arasında olmaktadır. Dünyada gemi üzerinde çalışan gemiadamlarının genellikle paternalist veya otokratik yönetim tarzı benimseyen Asya, Orta-Doğu ve Latin Amerika ülkelerine mensup olduğu görülmektedir. Bu bağlamda tezin amacı, gemiadamlarının örgütsel bağlılığında paternalist yönetim tarzı benimseyen gemi kaptanlarının rolünü belirlemektir. Araştırmada, Mersin Limanına gemilerle gelen Türk, Filipinli, Hintli ve Rus gemiadamlarına uygulanmak üzere anket formu hazırlanmıştır. Anketler, 26 Şubat - 31 Mart 2016 tarihinde 973 gemiadamına uygulanmıştır. Yeterli örneklem sayısına ulaşmak için kota örnekleme tekniği kullanılmıştır. Araştırmada, çok değişkenli istatistik analiz teknikleri kullanılarak veriler incelenmiştir. Analiz sonucunda demografik özellikler belirlenmiş, faktör analizleri yapılmış, değişkenler arasındaki ilişkiler belirlenmiştir. Paternalist liderlik ölçeğinde; iş yerinde aile atmosferi yaratma, hiyerarşik durum ve otorite, sadakat beklentisi, bireysel ilişki ve iş dışı yaşama katılma olmak üzere beş faktör; örgütsel bağlılık ölçeğinde ise duygusal, devam ve normatif bağlılık olmak üzere üç faktör ortaya çıkmıştır. Bağımsız değişken olan paternalist liderlik ölçeğinde, her üç örgütsel bağlılık boyutunu bireysel ilişkiler boyutu etkilemektedir.Araştırmada, ayrıca demografik özelliklerin örgütsel bağlılığa etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan analiz sonucunda; gemiadamlarının milliyetlerine ve gelirlerine göre örgütsel bağlılık boyutlarında anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Paternalist liderlik ile örgütsel bağlılık boyutları arasında pozitif ve anlamlı ilişki olduğu, paternalist liderlik davranış tarzının, örgütsel bağlılık boyutlarını kısmen yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Seafarers, working on ships used in maritime transportation, are unchangeable and an important part of maritime although they are at minimum number on board due to advancing technology. The behaviour of the captain working as a manager on board is effective on organizational commitment of seafarers with together lack of social opportunities and difficult working conditions. The majority of seafarers, working on ships all over the world, are from countries of Asia, Latin-America and the Middle East. People living in these countries have collectivist structure and often adopt paternalistic or autocratic management style. In our study we aimed to determine the role of ship's captain adopting the paternalistic management style on organizational commitment of seafarers working on board. In this study, a questionnaire has been prepared to be applied to Turkish, Filipino, Indian and Russian seafarers coming with ships to Port of Mersin. It was conducted by researcher or the help of ship's agents between the dates of 26 February-31 March 2016 to 973 seafarers and a quota sampling technique was used to reach the number of adequate sampling. In this study, the data was analysed by using multivariate statistical techniques. As a result of analysis demographics variables and relationships between variables were defined, factor analyses were examined. Five factors has been established on the scale of paternalistic leadership and establish family atmosphere at work, status hierarchy and authority, loyalty expectation, the individualized relationships and involvement in employees' non-work lives. Three factors have been established on the scale of organizational commitment and these factors are affective, continuance and normative commitment. The individual relations that is one of the dimensions of paternalistic leadership affects every three dimension of organizational commitment. In the study also the impact of demographic characteristics on organizational commitment was determined. As a result of the analysis; organizational commitment has a significant relationship with seafarers' nationalities and incomes. There is positive and a significant relationship between paternalistic leadership and dimensions of organizational commitment. In this study has been reached the conclusion that the behaviour of paternalistic leadership partially contributed to dimension of organizational commitment.