Baba katılımı ve çocuk uyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi: Anne bekçiliği ve evlilik uyumunun etkisi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı; baba katılımını ile çocuğun uyumu arasındaki ilişkide ebeveynlerin evlilik uyumu ve anne bekçiliğinin etkisini incelemektir. Araştırma, Mersin ilinde okul öncesi kurumlarda okumakta olan 139'u kız, 126'sı erkek toplamda 265; 4-6 yaş arası çocuğun, anne babası ve öğretmeninin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma, en az bir çocuğu olan ve boşanmamış ebeveynleri kapsamaktadır. Araştırmada; Baba Katılımı Ölçeği, Anne Bekçiliği Ölçeği, Yenilenen Çift Uyumu Ölçeği, Çocuğun Uyumunu Değerlendiren Öğretmen Formu ve Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır.Çalışma kapsamında T testleri, düzenleyici etki analizleri ve Yapısal Eşitlik Modeli ile aracılık analizleri gerçekleştirilmiştir. Sonuçlara göre, babaların kızlara kıyasla erkek çocuklarına daha çok temel bakım verdiği; çocuk sayısı arttıkça babaların çocuklarıyla geçirdiği serbest zaman aktivitelerinin azaldığı ve baba eğitim düzeyi arttıkça baba katılımının arttığı görülmüştür. Düzenleyici etki analizleri, annelerin babalar üzerindeki engelleyici bekçiliğinin artmasının babanın evlilik uyumunu azalttığını ve bunun da baba katılımını düşürdüğünü göstermiştir. Yapısal eşitlik modellemesi ile baba katılımının çocuğun içe yönelim ve dışa yönelim sorunlarını negatif yönde yordadığı, çocuğun olumlu sosyal davranışlarının ise anne bekçiliği ile ilişkili olduğu bulunmuştur.Araştırma sonuçları, aile içi ilişki dinamiklerinin çocuğun uyumu ile yakından ilişkili olduğunu göstermesi ve anne bekçiliği kavramının Türkiye'de az çalışılan bir konu olması sebebiyle önem taşımaktadır. Araştırmanın bulguları, ebeveyn çocuk ilişkilerini sağlamlaştırmak ve çocukların psiko-sosyal uyumlarını iyileştirmek amacıyla geliştirilebilecek ebeveyn eğitim programlarına yardımcı olabilir.Anahtar Kelimeler: baba katılımı, anne bekçiliği, çocuğun uyumu, evlilik uyumu.

The aim of this study is to examine the relationship between child adjustment and father involvement and to understand the effects of maternal gatekeeping and marital adjustment on this relationship.Data was collected from the pre-school students' (139 girls and 126 boys) parents and teachers in Mersin. Parents who are not divorced and who have at least one child were included in the study. In this context, participants completed a number of questionnaires including Father Involvement Scale, Maternal Gatekeeping Scale-New, Revised Dyadic Adjustment Scale, Ladd and Profilet Child Behavior Scale and Demographic Information Form.In accordance with the study; t test analyses, moderation analyses and Structural Equation Modeling analyses were used. According to the findings it was seen that, fathers were giving more primary care to their sons when compared to daughters; as the number of children increases the number of spare time activities which fathers spend with their children were decreasing and as the father's education level increases the father involvement also increases. Mediating analyses showed that the increase in the discouragement of gatekeeping on fathers, reduces the fathers' dyadic adjustment, and in turn it reduces father's involvement. According to structural equation modeling child's internalizing and externalizing problems were found to be negatively predicted by father's involvement, on the otherhand child's positive social behaviors were found to be related with maternal gatekeeping. The results of the study are important due to the fact that, they showed the dynamics of family were closely related to child adjustment. This study is also important because the effect of maternal gatekeeping is a subject that is rarely studied in Turkish sample. Parent training programs may be designed to improve parent-child relationships and psychological and social adjustment of pre-school children.Keywords: father involvement, maternal gatekeeping, child adjustment, marital adjustment.