Finansal krizlerin firmaların temettü politikasına etkisi: 2008 krizi temelinde BİST 100 endeksi`nde listelenen firmalar üzerine bir uygulama

Abstract

İşletmelerde temettü politikası, finans yazınının uzun süredir üzerinde tartıştığı ve kararbirliğine varamadığı önemli bir konudur. Özellikle, belirsizliğin ve volatilitenin yüksek olduğukriz dönemlerinde, firmalar için temettü kararları her zamankinden daha fazla önemtaşımaktadır. Bu çalışmanın öncelikli amacı, işletmelerin temettü politikalarını etkileyenfaktörlerin belirlenmesi ve kriz dönemlerinde bu faktörlerin ne şekilde değiştiğininincelenmesidir. Bununla beraber, çalışmada, temettü politikasına ilişkin güncel teorikyaklaşımların geçerliliği test edilmiştir. Çalışmanın analiz dönemi 2004-2016 yıllarınıkapsamaktadır. 2008 küresel krizinin etkisini görmek amacıyla analiz dönemi; tüm dönem, krizöncesi dönem ve kriz sonrası dönem olarak olarak üçe ayrılmıştır. BİST 100 Endeksi'ndeki 43firmanın finansal verileri kullanılarak, 2004-2016 (tüm dönem), 2004-2008 (kriz öncesi) ve2009-2016 (kriz sonrası) olmak üzere üç ayrı dönem için panel veri yöntemi kullanılarak analizyapılmıştır. Sonuçta, bağımlı değişken olan temettü ödeme oranı ile firma kârlılığı, büyümefırsatları, birikmiş kâr/özkaynak oranı ve nakit oranı arasında pozitif bir ilişki olduğugörülmüştür. Büyüme fırsatları ve temettü ödeme oranı arasındaki ilişki, beklenenin aksinepozitif çıkmıştır. Bu durum yatırım fırsatları fazla olan firmaların, gelecek kazanç beklentilerininolumlu olduğu ve buna bağlı olarak temettü ödemesi yapıldığını göstermektedir.Öte yandan, kriz dönemlerinde firmaların temettü politikasını etkileyen faktörlerindeğiştiği ve nakit oranının öneminin arttığı tespit edilmiştir. Yaşanan likidite sıkıntısına bağlıolarak birçok firma 2009-2010 yıllarında temettü ödeme oranlarını düşürmüş fakat ödemeyapmaya devam etmiştir. Bu durum temettünün bilgi içeriği ve sinyal etkisinin kriz dönemlerindedahi geçerli olduğunu kanıtlamaktadır. Ayrıca çalışmanın bulguları, yaşam döngüsü teorisi, temsilmaliyeti teorisi ile uyumludur.

Dividend policy in firms is a significant issue over which the finance literature has beendeliberating and not achieved a consensus for a long time. Dividend decisions bear essentialimportance more than ever at crisis periods when the uncertainity and the volatility are relativelyat high levels. The primary purpose of this study is to determine the factors influencing dividendpolicies adopted by firms and examine the pattern of changes in such policies at crisis periods.Besides, the validity of the current theoretical approaches to dividend policy has been tested. Theanalysis period of the study covers the years 2004-2016. In order to observe the effects of theglobal crisis, the analysis period is divided into three parts as whole period, pre-crisis period andpost-crisis period. The analysis has been performed by exercising panel data method for threeseparate periods 2004-2016 (whole period), 2004-2008 (pre-crisis) and 2009-2016 (post-crisis)based on financial data of 43 firms at ISE 100 Index. Consequently, a positive relation has beendetected among dividend payout ratio being a dependent variable, firm profitability, growthopportunities, retain earning/equity ratio and cash ratio. The relationship between growthopportunities and the dividend payout ratio has been positive, contrary to expectations. Thisshows that firms with high investment opportunities have a positive expectation of futureearnings and accordingly pay dividends.On the other hand, it is identified that the factors influencing dividend policy of the firmschange and cash ratio increase substantially at crisis periods. Due to the current liquidityproblem, many companies have reduced dividend payout rates in 2009-2010, but continue to pay.This proves that the information content and signaling effect of the dividend is valid even in timesof crisis. In addition, the findings of the study are consistent with the theory of life cycle andagency cost theory.