Savunma ve güvenlik politikası bağlamında Avrupa Birliği

Abstract

Avrupa Birliği, ekonomik bütünleşme alanında başarılı olup şimdiye kadar görülen en başarılı birlik olmuştur. Ekonomik alanın aksine güvenlik ve savunma alanı ise Birliğin epeyce zorlandığı, tartışıldığı ve çekinceli bir alanı olmuştur. Soğuk Savaş döneminde, güvenlik ve savunma alanında önemli bir çaba harcanmış; Batı Avrupa Birliği kurulmuş, Avrupa Savunma Topluluğu kurma girişiminde bulunulmuş ancak hedeflenen sonuçlara tam anlamıyla ulaşılamamıştır. Soğuk Savaş dönemi güvenlik ve savunma konuları bakımından AB için NATO gölgesinde geçmiştir. Fakat asıl önemli olan gelişmeler Soğuk Savaş'ın bitimi ile yaşanmaya başlamıştır. 1992 Maastricht Antlaşması ile Ortak Dış Politika ve Güvenlik Politikasında (ODGP) çok önemli bir adım atılmış ve siyasi bütünleşme sürecine gidilmeye başlanmıştır. Bu aşamada, güvenlik ve savunma politikaları hükümetlerarası düzeyde de olsa AB'nin ikinci sütununu oluşturmuştur. Devam eden süreçte ise Avrupa Güvenlik Savunma Politikası (AGSP) ve NATO ile işbirliği içinde oluşturulan Avrupa Güvenlik Savunma Kimliği (AGSK) oluşturulmuştur Ayrıca yapılan çeşitli Zirvelerle bu süreçler hızlı bir biçimde gelişmiştir. 2009 yılında Lizbon Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi ile de birliğin hem anayasal hem de hukuki olarak Ortak Güvenlik ve Savunma Politikasının (OGSP) temel dayanakları ve kuruluşu tamamlanmıştır. Son dönem gelişmesi olarak da yine Lizbon Antlaşmasında yer alan `kalıcı yapısal işbirliği` ilkesinden yine aynı isimle yola çıkılarak `Kalıcı Yapısal İşbirliği` (PESCO) yapısı oluşturulmuştur.Avrupa Birliği'nin ortak bir güvenlik ve savunma politikası oluşturması süreci incelenirken, AB'nin NATO ile olan ilişkilerinin de göz önünde bulundurulması zorunludur. Bu nedenle, NATO'nun, bu savunma ve güvenlik sürecine olan etkisi ve Avrupa Birliği'nin savunma ve güvenlik politikası oluşturma sürecinde meydana gelen politikaların NATO'ya yansımaları ve etkileri de irdelenmek durumundadır.Bu bağlamda çalışmada genel olarak güvenlik kavramından başlanarak uluslararası, toplumsal ve küresel anlamda güvenlik ve güvenliğe etki eden faktörler ele alınmış, AB Güvenlik ve Savunma Politikasının oluşum süreci ile günümüze kadar yaşadığı belli başlı önemli gelişmelere değinilmiş; NATO ile olan ilişkileri üzerinde durulmuş ve günümüzde gelinen aşama incelenmiştir. Ayrıca bu politika çerçevesinde yapılan bazı ortak operasyonlara da değinilmiştir.

The European Union has been successful in the field of economic integration and has been the most successful union ever seen. Contrary to the economic field, the security and defense field has been a subject of considerable difficulty, debate and hesitation. In the Cold War era, security and defense efforts have been made. Despite the establishment of communities such as the Western European Union and the European Defense Community, the desired outcomes have not been achieved and the Cold War era has been in the shadow of NATO for the EU. But the most important developments have begun to be experienced with the end of the Cold War. With the 1992 Maastricht Treaty, a very important step was taken in the Common Foreign and Security Policy (CFSP) and the political integration process was started, and security and defense policies constituted the second pillar of the CFSP. In the ongoing process, the European Security Defense Policy (ESDP) and the European Security Defense Identity (ESDI), established in cooperation with NATO, have been established. With the enactment of the Lisbon Treaty in 2009, both the constitutional and legal basis of the Common Security and Defense Policy (CSDP) have been established. As a result of the `permanent structural cooperation` in the Lisbon Treaty, the PESCO structure has been established with the same name.While the European Union's process of establishing a common security and defense policy is described, its relationship with NATO should also be taken into consideration. Therefore, the effects of NATO on EU's defense and security process and the policies and responses of NATO to the policies that have taken place in the process of building the European Union's defense and security policy have also been addressed.In this context, the factors that affect security and security in international, societal and global sense are tackled in general; formation process andthe major developments of the EU Security and Defense Policy has been overseen; the relationship with NATO has been emphasized and the present stage has been studied. In addition, some common operations within the framework of this policy have been addressed.