Yıkıcı liderliğin çalışanların öz-yeterlilik algısı ve üretim karşıtı davranış geliştirme eğilimleri üzerine etkisi

Abstract

Çalışmanın temel sorunu, yıkıcı liderlik değişkeninin çalışan perspektifinden incelenmesidir. Böylece elde edilecek sonuçların yöneticiler, çalışanlar ve genel olarak örgütlerin bütünü için fayda sağlayacağı öngörülmektedir. Bu bağlamda tezde, yıkıcı liderliğin, çalışanların öz-yeterlilik algısını ve üretim karşıtı davranış geliştirmeye eğilimini nasıl etkilediğini ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmada nicel verilerin nitel verilerle desteklenmesi esasına dayanan ve bu sayede veri çeşitliliği sağlayan karma yöntem tercih edilmiştir. Tercih edilen yöntem doğrultusunda nicel verileri elde etmek üzere Mersin ilinde faaliyet gösteren 486 hizmet sektörü çalışanına `Genel Öz-yeterlilik Ölçeği, Yıkıcı Liderlik Ölçeği ve Üretim Karşıtı Davranışlar Ölçeği` uygulanmıştır. Bu ölçekler için geçerlilik ve güvenilirlik analizleri yapılmıştır. Yıkıcı liderliğin öz-yeterlilik algısı ve üretim karşıtı davranış geliştirme eğilimi üzerindeki etkisi ile öz-yeterlilik algısının üretim karşıtı davranış geliştirme eğilimi üzerinde etkisini test etmek üzere 3 temel hipotez ve 17 alt hipotez geliştirilmiştir. Bu hipotezlerin testi için basit doğrusal ve çoklu regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; yıkıcı liderlik ile öz-yeterlilik algısı çalışanların üretim karşıtı davranış geliştirme eğilimi üzerinde etkili olmuşken, yıkıcı liderliğin öz-yeterlilik algısı üzerinde herhangi bir etkisine ulaşılmamıştır. Öte yandan yıkıcı liderliğin, örgüt odaklı üretim karşıtı davranışları, kişi odaklı üretim karşıtı davranışlardan daha fazla etkilediği belirlenmiştir. Araştırmada aynı anket formunda veri çeşitliliğini sağlamak üzere 4 açık uçlu soruya yer verilmiştir. Bu sorular test edilen hipotezleri desteklemek üzere sorulmuş ve temelde olumsuz liderlerin ne tür davranışlara sahip olduğu, bu davranışları neden geliştirdikleri, bu davranışların çalışanları nasıl etkilediği ve çalışanların bu davranışlara karşı ne tür tepkiler verdiğini, çalışanlar penceresinden değerlendirmek amaçlanmıştır. Yanıtlar içerik analizine tabi tutulmuş ve kelime tekrar sayısından frekans dağılımları elde edilmiştir.

The main problem of the study is to examine the destructive leadership variable from the employees' perspective. By this examining, it is predicted that the results will be beneficial for managers, employees and the whole organizations. In this context, it is aimed to show how destructive leadership affects the employees' self-efficacy perception and tendency to develop counterproductive work behavior. In this study, mixed method which is based on supporting the quantitative data with qualitative data and thus providing data diversity was preferred. In order to obtain quantitative data, `General Self-efficacy Scale, Destructive Leadership Scale, and Counterproductive Work Behavior Scale` were implemented to 486 service sector employees how work in Mersin province. Validity and reliability analyzes were performed for these scales. 3 main hypothesis and 17 sub-hypothesis were developed. By first and second hypothesis the effect of destructive leadership on self-efficacy perception and tendency to develop counterproductive work behavior was measured. The effect of self-efficacy perception on the tendency to develop counterproductive work behavior was measured by third hypothesis. Simple linear and multiple regression analyzes were used to test these hypotheses. As a result of these analysis, while self-efficacy perception and destructive leadership has an impact on employees' tendency to develop counterproductive work behavior; there is no effect of destructive leadership on self-efficacy perception. On the other hand, destructive leadership has shown more impact on organization-focused CWB than person-focused CWB. In the research, 4 open-ended questions were included in the same questionnaire to provide data diversity. These questions were asked to support the hypotheses and it was aimed to evaluate `what kind of negative behaviors leaders have, the reason why they develop them, how those behaviors affect the employees and how the employees respond to these behaviors`. Content analysis was preferred to analyze the responses of participants and frequency distributions were obtained from the word repeat number. It was determined that there is similarity between the obtained results, hypothesis results and related literature.