Yeni Türk sinemasında biçem: Onur Ünlü Sineması

Abstract

Sanat eserlerinin tümü, biçimsel ve içeriksel öğelerin bir araya gelerek oluşturduğu bir yapıya sahiptir. Bu yapı, bir çağın, bir ülkenin, bir akımın, bir sanatçının ya da bir yapıtın; bir olayı, bir olguyu ya da bir durumu anlatış, yapış şeklini oluşturmaktadır. Sinemada biçem kavramı ise, sanatçı tarafından, filmi meydana getiren sinemaya özgü öğelerin, bu yapının oluşturulmasında nasıl kullanıldığıyla ilişkilidir. Sinemada biçem, bir filmin bütünündeki duyumsal bilgi alanını yaratarak, yönetmenin filmsel anlamı oluşturmasını sağlayan temel iskelettir. Sinema tarihi boyunca, farklı üretim koşulları içerisinde, farklı kaynaklardan beslenen pek çok yönetmen film üretiminde bulunmuştur. Ancak, kişisel biçeme sahip yönetmenler, filmden filme süregelen biçemsel özelliklerle, kendi sinema dilini oluşturmuşlardır. Türk sineması da, diğer paradigmalara bağlı olarak, kendisine özgü biçeme sahip yönetmenler aracılığıyla gelişim kazanmıştır. 1990'lı yıllarla birlikte, Türk sinemasında yeni bir sinema anlayışı ortaya çıkmıştır. Bu dönemde, Türk sinemasındaki biçemsel arayışlar yönünü, belirli bir görüşe ve ideolojiye dayalı eğilimlerden, bireysel sinema anlayışına doğru çevirmiştir. Türk sinemasındaki biçemsel değişimin bir sonucu olarak bu dönem, farklı kaynaklarda, `yeni Türk sineması`, `bağımsız sinema`, `sanat sineması`, `yönetmen sineması` gibi isimlendirmelerle yer almıştır. Yeni Türk sineması olarak kavramsallaştırılan bu dönemdeki hakim biçemsel anlayış, Onur Ünlü sinemasında farklı öğelerle kendisini göstermektedir. Onur Ünlü sineması, sahip olduğu biçemsel özelliklerle, bu sinema anlayışı ile zaman zaman ortaklaşırken, çoğu zaman ise farklılaşmaktadır. Bu çalışmada, Onur Ünlü filmleri biçemsel olarak analiz edilerek, yönetmenin filmlerindeki biçemsel yapının, nasıl ve hangi öğeler aracılığıyla kurulduğu saptanmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda bu çalışma ile, Onur Ünlü'nün filmlerini, çağdaşı diğer yönetmenlerin filmlerinden ayıran biçemsel unsurların tespit edilmesi amaçlanmaktadır.

All works of art have a structure composed of formal and contextual elements. This structure, an era, a country, a movement, an artist or a work; narration of an event, a phenomenon or a situation, constitutes the form of adhesion. The concept of style in cinema is related to how the cinema-specific elements that make up the film are used by the artist to create this structure. In this respect, style in cinema is the basic skeleton that enables the director to create filmic meaning by creating the sensory field of knowledge in the whole film. Throughout the history of cinema, many directors, who were fed from different sources in different production conditions, produced films. However, directors with a personal style have formed their own cinema language with the stylistic features that continue from film to film. Turkish cinema, too, has developed through other paradigms through directors of a unique style. With the 1990s, a new understanding of cinema emerged in Turkish cinema. In this period, the stylistic quests in Turkish cinema changed from a tendency based on a certain view and ideology to an understanding of individual cinema. As a result of the stylistic change in Turkish cinema, this period took place in different sources with names such as `new Turkish cinema`, `independent cinema`, `art cinema` and `director cinema`. The dominant stylistic understanding of this period, which was conceptualized as a new Turkish cinema, presents itself with different elements in Onur Ünlü's cinema. Onur Ünlü's cinema, with its stylistic features, sometimes associates with this understanding of cinema and often differentiates. Therefore, within the scope of this study, Onur Ünlü films were analyzed formally and it was tried to determine how and through which elements the stylistic structure of the director's films was established. At the same time, this study aims to identify the stylistic elements that distinguish Onur Ünlü's films from the films of other contemporary directors.