Statü tüketimine etki eden faktörler: Bir model denemesi

Abstract

Günümüzde artık tüketilen, ürün ve hizmetlerden çok onların taşıdığı anlamlardır.İnsanlar tükettikleri ürünlerle bir kimlik ilişkisi kurmakta ve bu ilişkiyi topluma da göstermeyeçalışmaktadır. Statü tüketimi olarak adlandırılan bu tüketim şekli, insanların toplumdakikonumlarını, ait oldukları grupları diğer insanlara göstermek amacıyla yapmış oldukları tüketimolarak tanımlanabilir. Statü tüketimi eğilimi yüksek olan tüketicilerin hangi motivasyonlarlaalışveriş yaptıklarını anlamak günümüzde pazar payı hızla artan yüksek marka değeri olanürünlerin pazarlama stratejilerinin oluşturulmasında oldukça önemlidir. Bu araştırmanın amacı,fiyat bilinci, fiyat-kalite ilişkisi, prestij duyarlılığı, değer bilinci ve statü tüketimi arasındakinedensel ilişkileri yapısal eşitlik modeli ile incelemektir. Araştırmanın örneklemini, evrendenkolayda örnekleme yöntemiyle seçilen 18 yaş üstü 400 kadın ve erkek tüketici oluşturmaktadır.Veri toplama yöntemi olarak 6 bölümden oluşan bir anket formu kullanılmıştır. Birinci bölümdefiyat bilinci, ikinci bölümde prestij hassasiyeti, üçüncü bölümde değer bilinci, dördüncübölümde fiyat-kalite ilişkisi, beşinci bölümde statü tüketimi eğilimi ve altıncı bölümde isekatılımcıların demografik özelliklerini belirlemeye yönelik sorular bulunmaktadır. Ölçektekiifadelerin değerlendirilmesinde, beş puanlı Likert tipi aralıklı (1= hiç katılmıyorum – 5 =tamamen katılıyorum) bir ölçekten faydalanılmıştır. Araştırmanın hipotezlerini test etmekamacıyla, verilerin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma ve frekans/yüzde gibibetimsel istatistiklerin yanında, güvenirlik analizi, doğrulayıcı faktör analizi ve path analiziyapılmıştır. Yapılan analizler neticesinde, tüketicilerin fiyat bilinci ile prestij hassasiyetiarasında istatistiksel olarak doğrudan negatif anlamlı ilişki, prestij hassasiyeti ile statü tüketimiarasında ise doğrudan pozitif anlamlı ilişki tespit edilirken, değer bilinci ile statü tüketimiarasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilememiştir.

FACTORS AFFECTING STATUS CONSUMPTION: A MODEL TESTNowadays, they are consumed more than their products and services. People establishan identity relationship with the products they consume and try to show this relationship to thesociety. This type of consumption, which is called status consumption, can be defined as theconsumption of people in order to show their position in society and the groups to which theybelong. It is very important to understand the motivations of consumers with high statusconsumption tendencies in the marketing strategies of products with high brand value, whosemarket share is increasing rapidly. The purpose of this study was to determine the casualrelations among price consciousness, price-quality shema, value consciousness, prestigesensitivity and status consumption by structural equation model. The sample of the studyconsists of 400 female and male consumers over the age of 18 who were selected by thesampling method convenience from the universe. As a data collection method, a questionnaireconsisting of 6 sections was used. In the first part, price consciousness, in the second partprestige sensitivity, in the third part value consciousness, in the fourth part price-quality shema,in the fifth part status consumption tendency, in the sixth part there are questions to determinethe demographic characteristics of the participants. A five-point Likert-type interval (1 =disagree - 5 = fully agree) was used to evaluate the expressions in the scale. In the data analysissection, to test the hypothesis of the study, reliability analysis, confirmatory factor analysis andpath analysis was conducted besides descriptive statistics such as mean, standard deviation andfrequency/percentage. As a result of the analyzes, statistically significant negative significantrelationship was found between price consciousness and prestige sensitivity of consumers,while statistically significant positive significant relationship was detected between prestigesensitivity and status consumption. Also findings pointed there was no statistically significantrelationship their between value consciousness and status consumption.