Hastane tanıtım filmleri üzerine karşılaştırmalı bir içerik analizi

Abstract

Araştırmanın nesnesi olan hastane tanıtım filmlerinin piyasa eksenli çalışmaları, sağlığın bir meta aracı olarak pazarlanışı bu tez çalışmasının temel problemidir. Bu kapsamda sağlığın ekonomi politik durumu üzerinden eleştirel bir bakış açısıyla; hastanelerin oluşturmuş oldukları ayrıcalıklar, tanıtım filmlerinde geçen sloganlar, hastanenin konumu, hizmet kalitesi ve olanakları, kapitalist çarkın çevrilmesinde etkili olan sağlık sistemindeki siyasi ve ekonomik temelli üretilen politikalar ve bu bağlamda oluşturulmaya çalışılan sağlık iletişimi parametreleri üzerinden sosyolojik okuma yapılmıştır. Çalışmada Mayring'in (2011) nitel içerik analizi tekniği ve van Dijk'in (2001) eleştirel söylem analizi tekniği kullanılmıştır. Amaçlı örnekleme yöntemiyle internet ağı üzerinden elde edilen 10 özel, 6 devlet, 6 üniversite ve 8 şehir hastanesi olmak üzere toplamda 30 hastane tanıtım filmi araştırma kapsamında karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Kuramsal açıdan eleştirel teorisyenlerden Habermas'ın (2001) iletişimsel eylem kuramı benimsenmiştir. Araştırma kapsamında hastanelerin tanıtım filmlerinde geçen sloganlar eleştirel söylem analizi tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda Habermas'ın ideal konuşma durumu ve geçerlilik iddiaları kavramsallaştırması üzerinden ortak argümanlara ulaşılmıştır. Bu tez çalışması toplumsal, ekonomik ve siyasi anlamda üç sac ayağı üzerinden inşa edilmiştir. Bu ayaklardan ilki, toplumsal açıdan tanıtım filmlerinde kullanılan sağlık çalışanı karakterlerinin hiyerarşik gösterimidir. Özel, devlet, üniversite ve şehir hastaneleri karşılaştırmalı olarak incelendiğinde hastalar arası sosyal eşitsizliğin gösterimi, diğer hastanelere kıyasla özel hastanelerde daha ön planda tutulduğu düşünülmektedir. Tez kapsamında üç sac ayağının ikincisini oluşturan hastane tanıtım filmlerinin ekonomik açıdan arka yüzü olarak sağlık hizmetlerinin pazarlanması Habermas'ın yaşam dünyası ve sistem kavramsallaştırması temelinde ortaya konulmuştur. Sağlık hizmetlerinin pazarlanmasında ise sağlık turizminin bir araç olarak kullanıldığı sonucuna varılmıştır. Üç sac ayağının sonuncu yapısında hastane tanıtım filmlerinin siyasi propaganda aracı olarak kullanılmasında, Habermas'ın kamusal alanın yapısal dönüşümüyle ilgili olarak iletişim ağlarının ticarileşmesi, bürokratik anlamda yapılanmanın artışı ve devlet müdahalesinin artması kategorileri üzerinden Sağlıkta Dönüşüm Programı'nın şehir hastaneleri üzerinden siyasi politikaların üretilmesinde etkin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: İletişimsel Eylem, Habermas, Sağlık İletişimi, Şehir Hastaneleri

The main problem of this thesis is the market-based studies of hospital introduction films, the object of the research, and the marketing of health as a commodity tool. In this context, from a critical point of view on the political economy of health; sociological readings were made on the privileges created by the hospitals, the slogans in the introduction films, the location of the hospital, the quality of service and facilities, the political and economic based policies produced in the health system effective in turning the capitalist wheel, and the health communication parameters tried to be formed in this context. In the study, Mayring's (2011) qualitative content analysis technique and van Dijk's (2001) critical discourse analysis technique were accepted. A total of 30 hospital introduction films, 10 private, 6 state, 6 university and 8 city hospitals, obtained from the internet via purposive sampling method, were examined comparatively within the scope of the research. Habermas (2001), one of theoretically critical theorists, adopted the theory of communicative action. Within the scope of the research, the slogans in the introduction films of hospitals were analyzed by using critical discourse analysis technique. As a result of the analysis, common arguments were reached through Habermas conceptualization of ideal speech and validity claims. This thesis is built on three pillars in social, economic and political terms. The first is a hierarchical representation of the medical personnel characters used in publicity films. When private, state, university and city hospitals are examined comparatively, it is considered that the social inequality among patients is more prominent in private hospitals than other hospitals. Within the scope of the thesis, marketing of health services as the economic back side of the hospital introduction films, which constitute the second of the three sheet pillars, was put forward on the basis of Habermas of the life world and system conceptualization. It has been concluded that health tourism is used as a tool in the marketing of health services. In the last structure of the three pillar pillars, the use of hospital promotional films as political propaganda tools, Habermas was effective in producing political policies over city hospitals through the commercialization of communication networks, increasing bureaucratic structuring and increasing state intervention in relation to the structural transformation of public space was reached.Keywords: Communicative Action, Habermas, Health Communication, City Hospitals