Cevap yüzeyi yöntemleri

Abstract

ÖZET Cevap Yüzeyi Yöntemleri Deney düzenleme yöntemleri bilimsel araştırmalarda ve endüstride bir çok farklı amaçla kullanılırlar. Bütün deneme düzenlerinde temel amaç üzerinde durulan cevap değişkenine etkisi olabileceği düşünülen faktörlerin dikkate alınması ve böylelikle denemenin hatasının minimuma indirilmesidir. Cevap yüzeyleri yöntemleri, düzeyleri önceden belirlenmiş birden fazla bağımsız faktörün düzeylerinin cevap değişkeni üzerindeki etkisini ortaya koymak veya faktörlerin kombinasyonları arasından cevap değişkenini maksimum ya da minimum yapan değeri bulmak amacıyla kullanılır. Cevap yüzeyi yöntemlerinde model regresyon analizi yardımıyla oluşturulur. Bir faktörün ana etkisinin veya interaksiyon etkisinin cevap değişkenin değerlerinde ne derece önemli bir etkiye sahip olduğuna regresyon katsayıları yardımıyla karar verilir. Cevap yüzeyleri yöntemlerinde ilk adım cevap değişkeni üzerinde etkisi olduğu düşünülen faktörleri ve sahip oldukları düzeyleri belirlemektir. Regresyon modelini oluşturmak için kurulacak olan deneme düzenlerini genellikle bu iki kriter belirler. Bu çalışmada Cevap yüzeyi yöntemlerinden 2k deneme düzenleri,2k`p parçalanmış deneme düzenleri ve 3k deneme düzenlerinin teorik yapısında bahsedilmiş ve Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim dalına çeşitli nedenlerden dolayı kan vermiş hastaların serum havuzundan elde edilen Malondialdehit (MDA) değerlerinin ölçümünü etkileyen faktörleri belirlemek için en uygun model araştırılmıştır Anahtar Sözcükler: Cevap Yüzeyi Yöntemleri, 2k faktöriyel deneme düzenleri, en dik artış yöntemi, 3k deneme düzenleri, ridge analizi. xii

ABSTRACT Response Surface Methodology Experimental designs are used in scientific and industrial research with many different purposes. Almost in all experimental designs main aim is to consider all of the factors which have influence on response and reduce design error to minimum. Response surface methodology is used to find out most important factors have influence on response among the factors whose levels fixed before study or find the condition make response maximum or minimum. In Response surface methodology models are built by the help of the regression analyze. Regresion coefficients are used to find out main and interaction effects of factors on response. In these methods for step is to determine factors and its levels affect response. To decide most suitable experimental design these two criteria are used. In this study 2k factorial experimental designs,2k`p fractional factorial experimental designs and 3k experimental designs are mentioned theoretically and applied to data gotten from Mersin University Faculty of Medicine» biochemistry department to find most suitable model to estimate factors whose levels affect Malondialdehit (MDA) measurements. Key Words: Response surface methodology, 2k factorial experimental designs, steepest ascent, 3k factorial experimental designs, ridge analyse. xni