Kontrollü rasgele klinik denemelerde grup ardışık deneme düzenleri testlerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi

Abstract

SUNGUR M.A., Klinik denemeler genellikle uzun süreli çalışmalardır ve gerekduyulan deneklerin tamamına aynı anda ulaşmak imkansızdır. Veriler denemeninuygulanması süresince periyodik olarak toplanır. Bu şekilde, denemenin başındabelirlenen örneklem genişliğine ulaşmak için yeterli denek bulmak birkaç yıl alabilir.Özellikle ölüm riski veya herhangi bir potansiyel zararı olan denemelerde, bu durumdaha da zorlaşabilir ve gerekli örneklem genişliğine ulaşmak deneme süresinin dahafazla uzamasına neden olabilir. Bu nedenle, toplanan verilerin belirli aralıklarlaanalizlerinin yapılması ve sonuçların değerlendirilmesi araştırmacıların oldukçailgilendiği önemli bir konudur. Çünkü ara (interim) analizler yapılması ve sonuçlarıizleme (monitoring) işlemi, yeni muamelenin standart yönteme göre daha etkin olduğu(superior), etkin olmadığı (inferior) ya da eşdeğer olduğuna (equivalent) ilişkin anlamlısonuçlara ulaşıldıktan sonra denemenin erken sonlandırılmasını sağlayabilir.Denemenin erken sonlandırılması durumunda, zaman ve kaynaklardan sağlanacaktasarrufun yanında, çalışmaya katılan deneklerin etkin olmayan bir muameleye maruzkalmaları olasılığı daha kısa sürede fark edilerek engellenebilmektedir. Ardışık denemedüzenlerinde, deneme devam ederken toplanan verilere ara analizler yapılır ve buanalizlerin sonuçları sürekli olarak değerlendirilir. Bu tezde ardışık deneme düzenlerineilişkin bilgiler verildikten sonra grup ardışık deneme düzenleri detaylı olarak tartışılmışve grup ardışık deneme düzenlerinde uygulanan farklı test tipleri karşılaştırmalı olarakincelenmiştir. Test tiplerinin birbirine göre avantaj ve dezavantajları, gerek duyulanmaksimum örneklem genişliği, denemeyi erken sonlandırma potansiyeli ve istenilen testgücü ile daha küçük muamele farklılıklarının tespit edilmesi yönlerinden tartışılmıştır.Sonuç olarak bir grup ardışık deneme planlanırken kullanılacak test tipine karar vermekiçin çalışılan konunun ne olduğu, kolaylıkla denek bulunup bulunamayacağı ve erkensonlandırma ya da daha küçük muamele farklılıklarını test etme durumlarındanhangisiyle ilgilenildiği önem kazanmakta ve kullanılacak test tipi bu kriterlere görefarklılık göstermektedir.

SUNGUR M.A., Clinical trials are usually long term studies and it is impossibleto reach all required subjects at the same time. Data are accumulated periodically courseof the trial. Thus, it may take a few years to enroll enough subjects to meet determinedsample size at the beginning of the trial. Particularly, in clinical trials which have deathrisk or any potential harm this may be more difficult and reaching required sample sizemay cause more increasing of trial time. Therefore, it is an important interest ofinvestigators substantially to analyze accumulated data in specific intervals and evaluateresults. Because, performing interim analyses and monitoring results may provide earlytermination of trial after obtaining significant results corresponding superiority,inferiority or equivalency of new treatment according to standard method. In conditionthat early terminating of trial, beside savings provide from time and resources,possibility of subjects participating trial exposure to an inferior treatment may preventby detecting in a shorter time. In sequential designs, interim analyses are performed toaccumulated data and results of these analyses are evaluated consistently as the trialcontinuing. In this thesis, group sequential designs were discussed in detail after givingsome information about sequential designs, and various test types using in groupsequential designs were examined comparatively. Advantages and disadvantages of testtypes according to each other were discussed in points of required maximum samplesize, potential to terminating trail early and detecting less treatment differences withdesired test power. As a result, for making decision to test type to be used whileplanning a group sequential trial what will the case be studied, will subjects find easilyand which one will the of interest from conditions of early termination or testing lesstreatment differences are become important, and the test type used varying according tothese criteria