Diyabetik ayağı olan ve olmayan diyabetes mellituslu hastaların sağlık inançları

Abstract

Bu araştırma; diyabetik ayağı olan ve olmayan DM'u olan hastaların sağlık inançlarının belirlenmesi amacı ile deney ve kontrol grupları karşılaştırılarak yapılmış yarı deneysel bir çalışmadır.Araştırmanın örneklemi Mersin Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi, Mersin Devlet Hastanesi, Mersin Toros Devlet Hastanesi ve Mersin Özel Diyabet Merkezi diyabet polikliniklerine başvuran ve yatarak tedavi uygulanan deney ve kontrol grubundan oluşan 100 DM hastası oluşturmuştur. Deney grubunu DA olan 50 DM tanısı alan hasta, kontrol grubunu ise DM tanısı alan ancak DA gelişmemiş 50 hasta oluşturmuştur. Deney ve kontrol grubunu oluşturacak bireylerin; yaş, hastalık süresi, diyabet tipi (Tip1 ve Tip2), eşlik eden kronik hastalıklar (Hipertansiyon, Kronik Böbrek Yetmezliği, Koroner Arter Hastalığı) açısından benzer olması sağlanmıştır. Araştırma verileri ?Veri Toplama Formu? ve ?Diyabet Hastalarında Sağlık İnanç Modeli Ölçeği? (SİMÖ) kullanılarak toplanmıştır.Verilerin değerlendirilmesinde ortalama, standart sapma, yüzde hesaplamaları, Mann-Whitney U testi, Student t testi, ayak bakımına ilişkin puan ile alt ölçek puanları arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Spearman Korelasyon katsayısı testleri kullanılmıştır.Araştırmada 50 yaş ve üzeri, kadın ve erkek, okur -yazar olmayan, evli, DM süresi 5-9 yıl olan deney grubu hastaların SİMÖ tüm alt boyut ve ölçek toplam puan ortalamalarının, kontrol grubuna göre daha düşük olduğu saptanmıştır (p<0.05). Deney grubunda bulunan hastaların SİMÖ toplam puan ortalamalarının, kontrol grubu hastalara göre daha düşük (deney 3,47±0,30; kontrol 3,57±0,27) olduğu ancak aradaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı bulunmuştur (p>0.05). Deney grubu hastaların ayak bakımına ilişkin özelliklere ait puan ortalamaları ( 5,72±2,55), kontrol grubu hastaların puan ortalamaları ( 8,22±3,03) bulunmuştur. Deney ve kontrol grubu hastaların ayak bakımına ilişkin özelliklere ait puan ortalamaları arttıkça SİMÖ alt grupları olan algılanan duyarlılık, algılanan yararlar, sağlıkla ilgili önerilen aktiviteler ve ölçek toplam puan ortalamalarının da arttığı saptanmıştır (p<0.01).Anahtar Kelimeler: Diyabetes Mellitus, Diyabetik Ayak, Sağlık İnancı

The present research is an experimental study carried out in order to identify the health beliefs of DM patients with or without diabetic foot by comparing semi experimental and control groups.The sample comprises 100 DM patients from experimental and control groups, who applied to and received inpatient treatment in Mersin University Health Research and Practice Center, Mersin State Hospital, Mersin Toros State Hospital and Mersin Private Diabetes Center diabetes clinics. The experimental group comprised 50 DA patients diagnosed with DM while the control group comprised 50 DA patients who did not develop DM. The individuals in the experimental and control groups were similar in terms of age, illness period, diabetes type (Type1 and Type2), accompanying disorders (Hypertension, Chronic Kidney Failure, Coronary Artery Disease). Data were collected by means of `Data Collection Form` and `Diabetes Health Belief Scale` (DHBS).In data assessment, mean, standard deviation, percentage, Mann-Whitney U test, Student's t test were used while Spearman's correlation coefficient was used in order to determine the relationship between foot care scores and sub-scale scores.It was found out that the experimental group patients over 50 who are female/male, illiterate, married and have a DM period of 5-9 years had lower scores in all DHBS sub-dimensions and mean total scores when compared to the control group. It was also understood that the experimental group patients had lower DHBS mean total scores than that of the control group (experimental 3,47±0,30; control 3,57±0,27); however the difference was not significant (p>0.05). The experimental group patients' mean scores of foot care related features were ( 5,72±2,55) while the control group patients' mean scores were ( 8,22±3,03). As the experimental and control group's mean scores of foot-care related features increased, the DHBS sub-dimensions of perceived sensitivity, perceived benefits, suggested activities for health and mean total scale scores also increased (p<0.01).Key Words: Diabetes Mellitus, Diabetic Foot, Health Belief