Bazı Vincetoxicum N. M. Wolf (Asclepiadaceae) türleri üzerinde farmakognozik araştırmalar

Abstract

Vincetoxicum N.M. Wolf cinsi (Asclepiadaceae) yaklaşık 100 türü bulunan, Asya'da özellikle dağlık bölgelerde yayılış gösteren bir cinstir. Vincetoxicum familyanın Anadolu'da yetişen en zengin taksonu olup 3'ü endemik olmak üzere 10 takson ile temsil edilmektedir. Vincetoxicum türleri üzerinde yapılan çalışmalarda glikozitler, fenantroindolizidin alkaloitleri, ß-sitosterol, triterpenler, flavonoitler, saponozit ve fenolik bileşikler içerdikleri saptanmıştır. Bu bileşiklerden özellikle alkaloitlerin antiviral, antifungal, antibakteriyal, antiamoebik, sitotoksik, antitümör, antilösemik, insektisit ve insekt antifeedant aktivite gibi geniş spektrumlu biyolojik aktivitelerinin olduğu belirlenmiştir. Tez konusu olarak üçü endemik olmak üzere beş takson (V. canescens subsp. canescens, V. canescens subsp. pedunculata, V. fuscatum subsp. fuscatum, V. fuscatum subsp. boissieri ve V. parviflorum) seçilmiştir. Bugüne kadar Türkiye'de yetişen Vincetoxicum cinsine ait türlerle yapılmış herhangi bir fitokimyasal ve biyoaktivite çalışması bulunmamaktadır. Çalışılan türlerin toprak üstü kısımlarından elde edilen farklı polaritelerdeki ekstrelerin alkaloit fraksiyonları ve bunlardan kolon kromatografisi ile elde edilen fraksiyonlar LC/MS/MS ile incelenmiştir. Türlerin fenantroindolizidin alkaloitlerinden sekoantofin N-oksit, antofin N-oksit ve sekoantofin olabileceği düşünülen bileşikleri içerdiği saptanmıştır. Ayrıca ekstreler Spodoptera littoralis ve Leptinotarsa decemlineata larvalarına karşı insekt-antifeedant aktiviteleri ve Aspergillus fumigatus'a karşı antifungal aktiviteleri için test edilmiştir. L. decemlineata türünün larvalarına karşı V. fuscatum subsp. fuscatum türünün EtOH, MeOH ve MeOH:CH2Cl2(1:1) ekstreleri; V. parviflorum türünün EtOH ve CH2Cl2 ekstreleri; V. fuscatum subsp. boissieri ve V. canescens subsp. canescens türlerinin EtOH ekstreleri; S. littoralis türünün larvalarına karşı ise V. parviflorum türünün MeOH:CH2Cl2 (1:1) ekstresi; V. fuscatum subsp. boissieri ve V. canescens subsp. pedunculata türlerinin EtOH ekstreleri ve V. canescens subsp. canescens türünün CH2Cl2 ekstresi çok yüksek antifeedant aktivite göstermiştir (100.0±0.0). Çalışılan türlerin toprak üstü kısımlarında elde edilen ekstrelerin A. fumigatus'a karşı 1 mg/mL konsantrasyonda inhibisyon etkisi olduğu tespit edilmiş ve en yüksek % inhibisyon değeri V. parviflorum türünün CH2Cl2 ekstresinde gözlenmiştir (% 45.86).

The genus Vincetoxicum N.M. Wolf (Asclepiadaceae) comprises approximately 100 species distributed in Asia, especially in mountain ranges. Vincetoxicum is the largest taxon of family growing in Anatolia and represented 10 taxa three of them are endemic. Studies on Vincetoxicum species were showed that they contain glycosides, phenanthroindolizidine alkaloids, ß-sitosterol, triterpenoids, flavonoids, saponins and phenolic compounds. In these compounds especially alkaloids have broad-spectrum of biological activities like antiviral, antifungal, antiamoebic, cytotoxic, antitumor, antileucemic, insectisit and insect antifeedant. In this thesis five taxa (V. canescens subsp. canescens, V. canescens subsp. pedunculata, V. fuscatum subsp. fuscatum, V. fuscatum subsp. boissieri and V. parviflorum) were choosen for investigation three of them are endemic. Untill now there is no study concerning phytochemical and bioactivity of Vincetoxicum species growing in Turkey. Alkaloid fractions obtained from different polarity of extracts of aerial parts of the plants were analysed by LC/MS/MS. On the basis of spectral data of the alkaloid fractions, major peaks were tentatively identified as secoantofine N-oxide, antofine N-oxide and secoantofine in the extracts. Also extract were tested for their insect-antifeedant activities against Spodoptera littoralis ve Leptinotarsa decemlineata larvae, and for their antifungal activities aganist Aspergillus fumigatus. The ethanol, methanol and dichloromethane: methanol (1:1) extracts of V. fuscatum subsp. fuscatum; the ethanol and dichloromethane extracts of V. parviflorum; the ethanol extracts of V. fuscatum subsp. boissieri and V. canescens subsp. canescens were shown highest antifeedant activity against L. decemlineata larvae (100.0±0.0). The dichloromethane : methanol (1:1) extract of V. parviflorum; the ethanol extracts of V. fuscatum subsp. boissieri and V. canescens subsp. pedunculata; dichloromethane extract of V. canescens subsp. canescens were shown highest antifeedant activity against S. littoralis larvae (100.0±0.0). At 1 mg/mL consantration extracts of aerial part of all investigated species have inhibitory effect on A. fumigatus and dichloromethane extract of V. parviflorum shown highest % inhibition (% 45.86).