Kemoterapi uygulanan kanser hastalarına oral mukoziti önlemeye ilişkin verilen eğitimin yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Çalışma, kemoterapi uygulanan kanser hastalarına oral mukoziti önlemeye ilişkin verilecek eğitimin yaşam kalitesine etkisinin belirlenmesi amacı ile eğitim ve kontrol grupları karşılaştırılarak yapılmış kontrollü deneysel bir çalışmadır. Çalışma kapsamına, Mersin Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi ve Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Seyhan Uygulama Merkezi`nin ayaktan kemoterapi ünitelerinde kemoterapi uygulanan 30 hasta eğitim, 30 hasta da kontrol grubuna olmak üzere toplam 60 hasta alınmıştır. Veriler, bireylerin tanıtıcı bilgilerini içeren ?Kişisel Bilgi Formu?, kanserli hastalarda yaşam kalitesini çeşitli alanlarda ölçmek amacıyla ?EORTC QLQ-30 Version 3.0 Kanserli Hastalarda Yaşam Kalitesi Ölçeği?, hastaların oral mukozalarının özelliklerini belirlemek amacıyla ?Ağız Değerlendirme Rehberi ? kullanılarak toplanmıştır. Her iki grubun da ilk gün oral sağlık durumları Ağız Değerlendirme Rehberi, yaşam kaliteleri ise EORTC QLQ-C30 versiyon 3.0 Kanserli Hastalarda Yaşam Kalitesi Ölçeği ile değerlendirilmiştir. Eğitim grubundaki bireylere tedavinin ilk gününde oral mukoziti önlemeye yönelik eğitim verilmiş ve beraberinde Hasta Eğitim Kitapçığı içeriğindeki konular hasta ve yakınlarına araştırmacı tarafından açıklanmıştır. Kontrol grubundaki bireylere ise rutin hemşirelik girişimleri uygulanmıştır. Eğitim ve kontrol gruplarındaki hastaların oral mukozaları kemoterapinin başlamasından sonraki 5. gün, 10. gün, 15. gün ve 21.günde Ağız Değerlendirme Rehberi aracılığı ile değerlendirilmiştir. Bu süre içinde eğitim grubuna alınan hastaların oral mukozit hakkında gereksinim duydukları bilgi, telefon ile ya da yüz yüze görüşmelerle sağlanmıştır. Hastaların 2. kür kemoterapi almak için geldikleri 21. günde ise eğitim ve kontrol gruplarındaki bireylere Kanserli Hastalarda Yaşam Kalitesi Ölçeği uygulanarak tekrar yaşam kaliteleri değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler, MedCalc 12.3.0 programında değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde ortalama, standart sapma, yüzde hesaplamaları ki-kare, tekrarlı ölçümler analizi kullanılmıştır. İstatistik anlamlılık seviyesi olarak p<0,05 alınmıştır. Çalışmada tedavi günleri ilerledikçe her iki grupta da oral mukozit geliştiği, eğitim grubunda oral mukozit deneyimleyen hasta sayısının kontrol grubundaki bireylere göre anlamlı düzeyde daha az olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Kontrol grubundaki hastaların oral mukozite bağlı gelişen semptomları daha sık deneyimledikleri saptanmıştır. Eğitim ve kontrol grubundaki hastaların Kanserli Hastalarda Yaşam Kalitesi Ölçeği puanları arasında da istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir (p<0,05).

This is an experimental study which is done by comparing practice group and control group aims to state the effect of education on life quality. This education is about oral mucositis and given to the cancer patients. In this study there are 60 patients, 30 of them in practice group and the others in the control group, which have ambulatory treatment in Health Research and Practice Centre of Mersin University, Balcalı Hospital Medical Faculty of Cukurova University, Adana Numune Education and Research Hospital and Seyhan Practice Centre. Data is collected by applying ` Personal Information Form? including information about the patients, applying `EORTC QLQ-30 Version 3.0 Life Qualification Scale for Cancer Patients ? with the aim of evaluating the life quality of cancer patients and applying `Mouth Assessment Form? with the aim of indicating the oral mucositis of the patients. Both of the groups are applied `EORTC QLQ-30 Version 3.0 Quality of Life Scale for Cancer Patients? and `Mouth Assessment Form?. The people in the practice group have an education about oral mucositis and the information in the `Patient Education Booklet? is given them and their companions by the researcher. The people in the control group have routine nursing care. The patients? oral mucosa, in both practice and control groups, is assessed by `Mouth Assessment Form? on the 5th , 10th , 15th and 21st days of the chemotherapy. During this process, the information the patients in the practice group need is given by phone or face to face conversations. On the 21st day when the patients, in both practice and control groups, come for the second cure of chemotherapy they are applied `Quality of Life Scale for Cancer Patients? and their life qualification is assessed again. Collected data is assessed by MedCalc 12.3.0 program. Center alignment, standard deviation, percentage calculation, chi-square, iterative measurement analysis are used to assess the data. Statistics significance level is assumed as p<0,05. It is stated in the research that during the cure, both of the groups come down with oral mucositis progressively but the number of patients coming down with oral mucositis in practice group is significantly less than the number of those in control group (p<0,05). It is found out that there are more patients in control group having symptoms of mucositis. `Quality of Life Scale for Cancer Patients? also reads that there is a significant difference between the points of practice and control groups (p<0,05) . Key words: oral mucositis, chemotherapy, quality of life.