Acil tıp uzmanlık öğrencilerinde iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerini etkileyen faktörler

Abstract

Çalışmamızda Türkiye genelindeki acil tıp uzmanlık öğrencilerinde tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri ve bunları etkileyen faktörleri belirlemek amaçlanmıştır.Çalışmamız 1 Aralık 2012 ile 31 Aralık 2012 tarihleri arasında Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalında yapılmıştır. Çalışmamızda Acil Tıp Derneklerine kayıtlı elektronik posta adresi olan 410 acil tıp uzmanlık öğrencisine internet tabanlı anket sitesinde (www.surveymonkey.com) önceden hazırlanmış olan anket formu, elektronik posta yolu ile gönderildi. Toplam 167 kişiden geri dönüş oldu. Çalışmamızda Türkiye'de geçerlilik ve güvenilirliği yapılmış Maslach Tükenmişlik Ölçeği, İş Doyumu Ölçeği ve Sosyodemografik veri formu kullanıldı. Maslach Tükenmişlik Ölçeği; duygusal tükenme (DT), duyarsızlaşma (DYS) ve kişisel başarı (KB) olmak üzere üç alt boyutta değerlendirildi. Çalışmaya katılanların çeşitli sosyodemografik özellikleri ile Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ), İş Doyumu Ölçeği (İDÖ) puanları arasındaki ilişki değerlendirildi. Çalışmadan elde edilen verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde SPSS v. 11.5.0 ve MedCalc v. 12.3.0 paket programları kullanıldı.Çalışmamıza katılan gönüllülerin büyük çoğunluğunu 25-29 yaş (%48,5) ile 30-34 yaş (%30,5) grubu oluşturmaktadır. Katılımcıların %59,3'ü erkek, % 40,7'si kadındı.Araştırmamıza katılanların DT, DYS, KB ve İDÖ puan ortalamaları sırasıyla 21, 10, 19 ve 36 olarak bulundu.Sosyal etkinliklere ayrılan haftalık saat ile iş doyumu arasında istatistiksel anlamlı (p<0,05) pozitif yönlü zayıf bir ilişki vardı (r=-0,268). Günde bakılan ortalama hasta sayısı ile DT arasında istatistiksel anlamlı (p<0,05) pozitif yönlü zayıf bir ilişki bulundu (r=0,188). Bakılan hasta sayısı arttıkça duygusal tükenme de artmaktadır. Yaş grupları arasında DYS ve KB puanları bakımından istatistiksel anlamlı farklılık vardı (p<0,05). Meslekte geçirilen yıl ile DYS ve KB puanları bakımından istatistiksel anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05). 10 yıldan uzun süre çalışanların mesleğe yeni başlayanlara göre KB puanları daha yüksek ve DYS puanları daha düşüktü. Kişinin medeni durumunun tükenmişlik ve iş doyumu üzerine istatistiksel anlamlı etkisi yoktu (p>0,05). Cinsiyet, sigara-alkol kullanımı ile tükenmişlik ve iş doyumu arasında istatistiksel anlamlı ilişki bulunmadı (p>0,05). Çocuk sahibi olanların kişisel başarı puanı olmayanlara göre daha yüksekti.6Acil tıp hekimi olmaktan memnuniyet düzeylerine göre İDÖ ve tükenmişlik puanları bakımından istatistiksel anlamlı farklılık vardı (p<0,05). Acil tıbbı seçme karar düzeylerine göre gruplar arasında İDÖ, DT, DYS ve KB puanları bakımından istatistiksel anlamlı farklılık bulundu (p<0,05). Şiddete maruz kalma düzeylerine göre gruplar arasında İDÖ, DT ve DYS puanları bakımından istatistiksel anlamlı farklılık vardı (p<0,05). Yıldırmaya (mobbing) maruz kalma durumlarına göre İDÖ, DT, DYS ve KB puanları bakımından istatistiksel anlamlı farklılık vardı (p<0,05). Yıldırmaya maruz kalanların kalmayanlara göre ortalama KB ve İDÖ puanı daha düşük, DT ve DYS puanları daha yüksekti.Çalışmamızda acil tıp uzmanlık öğrencilerinin yüksek tükenmişlik düzeylerine sahip oldukları bulundu. Tükenmişlik düzeylerinin azaltılması ve iş doyumunun arttırılması için acil servislerde hekim başına düşen hasta sayısının azaltılması, acil uzmanı sayısının artırılması, hobi edinilmesi, uzmanlık öğrencilerinin takdir edilmesinin teşvik edilmesi, şiddet olaylarını engelleyecek önlemlerin alınması, yıldırmanın(mobbing) engellenmesi, hekimlerin isteklerine göre uygun bölümlere yerleşebilmelerine olanak sağlanması gibi önlemlerin alınması faydalı olacaktır.Anahtar kelimeler: Tükenmişlik sendromu, iş doyumu, acil tıp

In our study, we aimed to determine the levels of burnout and job satisfaction as well as their effecting factors, on the emergency medicine residents throughout Turkey.Our study has been conducted between 1 December 2012 and 31 December 2012 at the Mersin University Faculty of Medicine, Department of Emergency Medicine. In our study, a survey form pre-prepared at a web based polls web site (www.surveymonkey.com) was sent by e-mail to 410 emergency medicine residents, whose e-mail addresses were registered at Emergency Medicine Associations. We have received totally 167 feedbacks. Maslach Burnout Inventory, Job Satisfaction Scale and Sociodemographic Data Form were utilized, which had validity and reliability already assured in Turkey. Maslach Burnout Inventory is evaluated in three sub-levels, which consists of emotional exhaustion (EE), deperonalization (DP) and personal accomplishment (PA). Various sociodemographic properties of the participants were evaluated as well as the relation between their Maslach Burnout Invetory (MBI), and Job Satisfaction Scale (JSS) points. In evaluating the statistical data obtained in the study, SPSS v. 11.5.0 and MedCalc v. 12.3.0 package programs were utilized.Vast majority of the participating volunteers composed the group were between the ages of 25-29 (48,5%) and 30-34 (30,5%). Of the participants %59,3 were men and 40,7% were women.Average EE, DP, PA and JSS points of the participants were found to be 21, 10, 19 and 36, respectively. There was a significant (p<0,05) positive weak correlation between the weekly time spared for social activities and job satisfaction (r=-0,268). A statistically significant (p<0,05) positive weak correalation was found between average number of examined patients per day and EE (r=0,188). As the examined patients per day increase, emotional exhaustion increases as well. There was a statistically significant difference between age groups as for DP and PA points (p<0,05). A statistically significant relation wasdetermined between the number of served years and DP and PA points (p<0,05). PA points of those with 10 years of served period were higher and DP points were lower when compared to beginners. Maritial status had no statistically significant effect on burnout and job satisfaction. (p>0,05). No statistically significant correlation had to be found among gender, smoking-alchocol habits and burnout and job satisfaction. 8(p>0,05). Physicians with children had better personal accomplishment points with respect to those without children.According to the levels of the satisfaction for being an emergency medicine resident, there was a statistically significant difference from the standpoint of JSS and burnout points. (p<0,05). According to the decision levels of selecting emergency medicine residence, there was a statistically significant difference among groups from the standpoint of JSS, EE, DP and PA. (p<0,05). According to the levels of being subject to violence, there was a statistically significant among groups from the standpoint of JSS, EE, DP (p<0,05). According to the levels of being subject to mobbing, there was a statistically significant difference from the standpoint of JSS, EE, DP and PA. (p<0,05). Those who were subject to mobbing had lower PA and JSS points and higher EE and DP points, as compared to those who were not subject to.In our study, emergency medicine specialization students were found to have rather high levels of burnout. In order to decrease burnout levels and increase job satisfaction in emergency services, precautions such as decreasing the number of patients per physician in the emergency services, increasing the number of emergency specialists, encouraging them to acquire hobbies, encouraging the specialization students to get appreciated by others, taking necessary precautions to prevent violence, preventing mobbing, providing the physicians with the opportunities to settle in adequate places as they wish, are considered to be helpful.Keywords: burnout syndrome, job satisfaction, emergency medicine