Ödev zorluğunun beyindeki inhibitör ve aktivatör süreçler üzerine etkilerinin görsel bas-basma paradigması ile araştırılması

Abstract

Normal zihinsel işlevlerin ve davranışların sürdürülebilmesi çevreden gelen ilişkisiz veya uygunsuz uyaranların baskılanması buna karşılık işlevle ilişkili olanların güçlendirilmesi sayesinde gerçekleşir. Hem yanıt gerektiren bas hem de yanıt verilmemesi gereken basma uyaranlarını içeren bas-basma paradigması, yanıt aktivasyonu ve inhibisyonunun değerlendirilmesinde en sık kullanılan deneysel tasarımlardan birisidir. Bu çalışmamızda, ödev zorluğunun görsel bas ve basma uyaranlarına karşı elde edilen olaya ilişkin potansiyel (OİP) yanıtları üzerine olan etkilerini inceledik. OİP kayıtları, 32 sağlıklı bireyden alındı. Basma uyaranları, bas uyaranına şekil ve/veya içerik yönünden benzerlik derecesine göre 5 farklı gruba ayrıldı. Bas uyaranları, öncesinde gelen uyaranın bas veya 5 farklı basma uyaranından biri olmasına göre 6 farklı gruba ayrıldı. Elde edilen OİP bileşenlerinin genlik ve latansları tekrarlanan ölçümler için ANOVA testi ile analiz edildi. Zor olan basma uyaran yanıtlarından elde edilen, basma-P3 genlikleri daha düşük (p=0.026), latansları daha uzun (p=0.001), basma-N2 genlikleri daha büyük (p=0.005), latansları ise daha uzun (p=0.001) bulundu. Bas uyaranın öncesinde gelen uyaran bir bas uyaranı olduğu durumda reaksiyon zamanı, bas uyaranı öncesinde basma uyaranını olduğu durumlara göre daha uzundu (p<0.001). Bas uyaranı öncesinde bas uyaranı gelen bas grubundan elde edilen P3 dalga genliğinin diğer bas gruplarına ait P3 genliklerinin ortalamasından anlamlı olarak küçük (P=0.001), P3 latanslarının ve N2 genliğinin ise büyük olduğu (P=0.001) tespit edildi. Elde ettiğimiz veriler, ödev zorluğunun basma-N2-P3 dalgalarının genlik ve latansını etkilediğini göstermektedir. Basma-P3 yanıtının frontal bölgelere kayması ve zor olan inhibisyon ödevlerine yanıtlardaki basma-P3 genliklerinin düşmesi ve latanslarının uzaması inhibisyon sürecinin, basma-N2 genliğindeki artış ise yanıt çatışmasının bir yansıması olarak yorumlandı.

The maintaining of normal cognitive processes and behaviours occurs by inhibition of irrelevant or inconvenient stimuli coming from surrounding in contrast to strengthen the stimuli which are related to situation. The go-nogo paradigm which includes both go stimuli requiring response and nogo stimuli requiring no response is one of the most common used experimental designs in the evaluation of response activation and inhibition. In this study, we have investigated the effects of task difficulty on event-related potentials (ERP) recorded in response to visual go and nogo stimuli. ERP records were taken from 32 healthy individuals. Nogo stimuli were divided into 5 groups according to resemblance to go stimuli in terms of shape and/or content. Go stimuli were divided into 6 groups according to preceding stimuli as being go or one of the five different nogo stimuli. The amplitude and latency of recorded ERP components were analyzed by repeated measures of ANOVA. It was found that nogo-P3 amplitudes acquired from difficult nogo stimuli response were lower (p=0.026), latencies were longer (p=0.001), nogo-N2 amplitudes were higher (p=0.005), and latencies were longer (p=0.001). In the case of go stimulus preceding a go stimulus reaction time was longer (p<0.001) compared to the case of nogo stimulus preceding to a go stimulus. The amplitude of P3 potential acquired from go group which go stimulus preceding a go stimulus was found significiantly lower (p=0.001) compared to P3 amplitudes mean of other go groups, and P3 latencies and N2 amplitude was found higher (p=0.001). Our findings indicate that task difficulty affects the amplitude and latency of nogo-N2-P3 potentials. The shifting of nogo-P3 response to the frontal regions and decrement in nogo-P3 amplitudes in responses of difficult inhibition tasks, and increasement in latencies were interpreted as an indicator of inhibition process and increasement in nogo-N2 amplitude was evaluated as a determinant of response conflict.