Kalp yetersizliği olan yaşlılarda günlük yaşam aktivite ve depresyon belirti düzeyinin uyku kalitesine etkisi

Abstract

Bu araştırma kalp yetersizliği olan yaşlılarda günlük yaşam aktivite ve depresyon belirti düzeyinin uyku kalitesine etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı ve ilişki arayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, bir üniversite hastanesinin kardiyoloji polikliniğine kalp yetersizliği tanısıyla başvuran ve araştırmaya dahil edilme kriterlerine uyan 95 hasta oluşturdu. Araştırmanın verileri, Kişisel Bilgi Formu, Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi, Katz'ın Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi ve Geriatrik Depresyon Ölçeği Kisa Formu kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistikler (ortalama, standart sapma, frekans, yüzde), bağımsız gruplarda t testi, One Way ANOVA, pearson korelasyon katsayısı kullanıldı. Araştırmaya katılan hastaların %52.6'sı erkek, % 76.8'i kilolu ve üstü ve yaş ortalamaları 75.44±6.36 idi. Hastaların %56.8'inin dört yıl ve üzeri kalp yetersizliği tanısının olduğu, %81'inin en az 3-4 kez hastaneye yattığı ve tamamına yakınının ilave kronik hastalığı olduğu belirlendi. Araştırmamıza katılan tüm hastaların uyku kalitelerinin düşük olduğu (9.98 ± 2.75), en çok yattıktan sonra uykuya dalamama, gece yarısı ya da sabah erkenden uyanma, uyurken tuvalete gitme ve rahat bir şekilde nefes alıp verememe (sırasıyla; %70.5, % 66.3, %77.9 ve %68.4) gibi nedenlerle uyku sorunları yaşadıkları belirlendi. Alkol kullanan, New York Kalp Birliği III. sınıf düzeyinde olan ve uyurken üç yastık kullanan hastaların uyku kalitesi daha düşük bulundu (p<0.05). Yine hastaların depresyon belirti düzeyi puan ortalamalarının yüksek (7.58±3.58) olduğu, depresyon belirti düzeyi puanı artıkça uyku kalitelerinin düştüğü ve istatistiksel olarak farkın önemli olduğu (p<0.05), Günlük Yaşam Aktiviteleri puan ortalamaları ile Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak önemli ilişkinin olmadığı (p>0.05) belirlendi.Araştırmamızda kalp yetersizliği olan yaşlı hastaların önemli düzeyde uyku sorunları yaşadıkları, depresyon belirti düzeyleri artıkça uyku kalitelerinin azaldığı belirlendi. Bu sonuçlar doğrultusunda, kalp yetersizliği hastalarına bakım veren hemşireler tarafından hastaların uyku kalitesi ve depresyon düzeyinin geçerli ve güvenilir ölçeklerle değerlendirilmesi ve bu değerlendirmeleri hemşirelik uygulamalarına yansıtmaları için desteklenmeleri önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Kalp yetersizliği, yaşlı, günlük yaşam aktiviteleri, depresyon, uyku kalitesi, hemşirelik. Danışman: Doç. Dr. Meral ALTIOK, Mersin Üniversitesi, Hemşirelik Anabilim Dalı, Mersin

This study was conducted as a descriptive and correlational study to determine the effect of activities of daily living and depression symptom level on quality of sleep in the elderly with heart failure. The study sample consisted of 95 patients who were admitted to the cardiology department of a university hospital with a diagnosis of heart failure and met the criteria for inclusion in the study. The data were collected using a Personal Information Form, the Pittsburg Sleep Quality Index, the Katz Index of Activities of Daily Living, and the Geriatric Depression Scale-Short Form. The data were then analyzed using descriptive statistics (number, percentage, the mean, standard deviation) independent samples t test, One Way ANOVA, pearson correlation coefficient.Among the patients participating in the study, 52.6% were male, 76.8% were overweight and obese, and the average age was 75.44±6.36 Also, 56.8% of the participants had been diagnosed with HF for four years and longer, 81% had been hospitalized at least 3-4 times, and nearly all of them had additional chronic diseases. All of the participants were found to have low quality of sleep (9.98 ± 2.75), and they suffered most from sleep-onset insomnia, waking up early before or in the morning and nocturia (70.5%, 66.3% and 68.4%, respectively). The patients who consumed alcoholic drinks, who were at New York Heart Association Class III and who used three pillows while sleeping had lower quality of sleep (p<0.05). In addition, the mean scores of depression symptom level of the participants were high (7.58 ± 3.58), their quality of sleep decreased with the increasing depression symptom scores and the difference was statistically significant (p <0.05), but there was no statistically significant relationship between the mean scores of Katz's Daily Living Activities Index and Pittsburgh Sleep Quality Index (p>0.05).We determined that the elderly patients with heart failure in our study experienced significant sleep problems and their quality of sleep decreased with the increasing depression symptom scores. In the light of these results, it can be suggested that nurses who care for heart failure patients evaluate the sleep quality and depression level of these patients with valid and reliable scales and they are supported to reflect these evaluations in nursing practices.Keywords: Heart failure, elderly, activities daily living, depression, sleep quality, nursing.Advisor: Doç.Dr. Meral ALTIOK, Mersin University, Department of Nursing, Mersin.