Biyokimya ve hormon testlerinde belirsizlik ve referans değişim değerlerinin saptanması

Abstract

Klinik biyokimya laboratuvarında çalışılan testler hastalık yönetiminde önemli rol oynar. Ancak elde edilen test sonucunun, hastalık yönetiminde kullanılabilmesi için güvenilir olması gerekmektedir. Bir ölçüm sonucuna güvenebilmek için ölçüm yönteminin kabul edilebilir sınırlarda doğruluk ve kesinliğe sahip olması gerekir. Tüm şartlar aynı olsa bile ardışık ölçümlerde farklı değerler elde edilebilir. Çünkü her ölçüm kimyasal reaksiyonların doğası gereği kendi içinde bir belirsizliğe sahiptir. Hastalıklara tanı koymada genellikle testin tek bir sonucu kullanılabilirken, hastalık izleminde ve daha da önemlisi ölçümler arasındaki değişikliklerin patolojik bir nedenden mi, yoksa fonksiyonel bir anormallikten mi kaynaklandığını anlamak için ardışık test sonuçları kullanılmaktadır.Gerek biyolojik varyasyonlar gerekse biyokimyasal ölçümün doğasından kaynaklanan rakamsal değişimler, test sonuçlarının değerlendirilmesinde ölçüm belirsizliği ve referans değişim değeri kavramlarını hesaba katmanın gerekliliğini ortaya koymaktadır. Mersin Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Hastanesi Tıbbi Biyokimya Laboratuvarı'nda çalışılan biyokimyasal (glukoz, albümin, kalsiyum, üre, kreatinin, sodyum, yüksek dansiteli lipoprotein kolesterol (HDL-K) ve total kolesterol) ve hormon testlerinin (tiroid stimülan hormon (TSH), folikül stimülan hormon (FSH), total prostat spesifik antijen (tPSA), serbest tiroksin (fT4) ve kortizol) ölçüm belirsizliği ve referans değişim değerleri hesaplandı. Bu değerler konu ile ilgili otoritelerin önerdiği %TEa (total izin verilebilir hata) değerleri ve önceki çalışmalarda hesaplanan değerler ile karşılaştırıldı. Sonuç olarak her klinik biyokimya laboratuvarının kendi ölçüm belirsizliği ve referans değişim değerlerini belirlemesi, sonuçların uygun ve doğru bir şekilde değerlendirilmesi açısından büyük önem arz etmektedir. Anahtar kelimeler: Ölçüm belirsizliği, referans değişim değeri, total izin verilebilir hata.

ABSTRACTThe tests performed in clinical biochemistry laboratory, play an important role in managing the diseases. However, the test results must be reliable to be used in the management of diseases. It also needs to have an accuracy and precision within acceptable limits to rely on a result of the measurement method. Even if all the conditions are same, it can be obtained different values in consecutive measurements. Because of the nature of chemical reactions, each measurement has an uncertainty in itself.In diagnosing the disease, the result of a single test can be used, consecutive test results are used to understand the changes of disease monitoring, and more importantly are used to understand that originates from a functional abnormality or pathological reasons.Both biological variations and numerical changes that originates from the nature of biochemical reactions, reveals the necessity of to take into account the concepts of uncertainty of measurement and reference change value.Uncertainty of measurements and reference change values of some biochemical (glucose, albumin, calcium, urea, creatinine, sodium, high-density lipoprotein cholesterol (HDL-C) and total cholesterol) and hormonal tests (thyroid stimulating hormone (TSH), follicle stimulating hormone (FSH), total prostate specific antigen (tPSA), free thyroxine (fT4) and cortisol) performed in Mersin University Health Application and Research Center Hospital Medical Biochemistry Laboratory were calculated. These values were compared with both %TEa (total allowable error) proposed by the relevant authority and uncertainty and reference change values calculated in previous studies.Consequently, each of clinical chemistry laboratory has to determine their measurement of uncertainty and reference change values, has a great importance for the appropriate and correctly assessment of the test results. Key words: Reference change value, total allowable error, uncertainty of measurement.