Mizaç ve karakter özelliklerinin evlilik uyumu ve cinsiyet açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, mizaç ve karakter özelliklerini, evlilik uyumu ve cinsiyet açısından incelemektir. Bu amaçla çalışmaya, en az bir yıldır evli ve en az bir çocuğa sahip olan 200 evli birey seçilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Köse ve Sayar tarafından 2001 yılında uyarlanan Mizaç ve Karakter Envanteri, Tutarel-Kışlak (1999) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Evlilik Uyum Ölçeği ve demografik özellikleri belirlemek amacıyla kişisel bilgi formu kullanılmıştır.Araştırma bulgularına göre zarardan kaçınma mizaç boyutu ile evlilik uyumu arasında negatif yönde, kendini yönetme ve işbirliği yapma karakter boyutları ile evlilik uyumu arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yenilik arayışı, ödül bağımlılığı ve sebat etme mizaç boyutları ve kendini aşma karakter boyutu ile evlilik uyumu arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.Ayrıca evlilik uyumu ve cinsiyetin, yenilik arayışı, zarardan kaçınma, sebat etme, kendini yönetme ve kendini aşma alt ölçeği puan ortalamaları üzerindeki ortak etkisinin istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı görülmüştür. Buna karşın, evlilik uyumu ve cinsiyetin ödül bağımlılığı ve işbirliği yapma alt ölçekleri puan ortalamaları üzerindeki ortak etkisinin istatistiksel açıdan anlamlı olduğu görülmüştür. En yüksek ödül bağımlılığı puan ortalamalarına sahip olan grubun evliliği uyumlu olan erkekler, en düşük ödül bağımlılığı puan ortalamalarına sahip olan grubun ise evliliği uyumsuz olan erkekler olduğu görülmüştür. Ayrıca, en yüksek işbirliği yapma puan ortalamalarına sahip olan grubun, evliliği uyumlu olan erkekler, en düşük işbirliği yapma puan ortalamalarına sahip olan grubun da evliliği uyumsuz olan erkekler olduğu görülmüştür.Bu araştırmada elde edilen bulgular, mizaç ve karakter özelliklerinin, evlilik uyumu ve cinsiyete göre farklılık gösterdiğini ortaya koymaktadır. Evlilik ilişkisini daha iyi anlamaya çalışırken ve evlilik danışmanlığında çalışmalar gerçekleştirilirken bu bulguları dikkate alarak yapılacak planlamaların önemi ortaya çıkmaktadır.Anahtar sözcükler: Kişilik, evlilik uyumu, mizaç ve karakter, cinsiyet

The main purpose of this study is to analyse the characteristics of the temperament and character in terms of marital adjustment and gender. For this reason, two hundred individuals who have been married at least for a year and have at least a child were chosen. As a data gathering tool ,Temperament and character inventory adapted to Turkish in 2001 by Köse and Sayar and Marital Adjustment Test adapted to Turkish in 1999 by Tutarel ? Kışlak are used and so as to determine demographic characteristics socio-demographic information form is used.As a result, it has been found that while there is a negative relationship between Harm avoidance humour and marriage adjustment, there is a positive relationship between self directedness -cooperativeness character dimensions and marital adjustment. In addition, there is no relationship between novelty seeking, reward dependence, persistence homour dimensions, self- transcendence character and marital adjustment.The common impact of marital adjustment and gender on sub-scale mean score of Novelty seeking, Harm avoidance, persistence, self directedness, self transcendence is not statically significant. However, the common impact of marriage harmony and gender on sub-scale mean score of reward dependence, cooperativeness is statically significant. İt was observed that higher scored males on reward dependence, show harmony in their marriages, where as lowerscored males on reward dependence experience low harmonious marriages. Furthermore, higher scored males on cooperativeness showed harmony in their marriages, on the other hand lower scored males on cooperativeness showed low harmony in their marriages.The findings of this study have revealed that temperament and character differed according to marital adjustment and gender. Hence, when one trying to understand the marital relationship and doing research on marital counselling, the importance of planning by considering the findings of this study is revealed.Key words: Personality, marital adjustment, temperament and character, gender.