Takım sporlarında öğrenilmiş çaresizliği ölçmeye yönelik ölçek geliştirme çalışması

Abstract

Bu çalısmanın amacı takım sporlarında oynayan sporcuların yasadıklarıöğrenilmis çaresizliği ölçmeye yönelik ölçek gelistirmektir. Gelistirilenölçeğin sporculardaki cinsiyet, yas, brans ve sakatlık durumları gibideğiskenlere nasıl etkilediğini incelemektir. Arastırma grubunu, 2012-2013Öğretim yılında Mersin Üniversitesi ve Çukurova Üniversitesinde örgüneğitim yapan, Beden eğitimi ve spor yüksek okulunda okuyan öğrenciler,Mersin ?dman Yurdu B grubu erkek futbol takımı, Mersin BüyüksehirBelediyesi bayan basketbol takımı, Tarsus Belediyesi Bayan basketboltakımı, Tofas bayan basketbol takımlarında aktif olarak spor yapan 281sporcu katılmıstır. Arastırma grubunda yer alan sporculardan 98 Kız ve 183erkektir. Sporcuların yas aralığı 18-40 arasında değismektedir. Arastırmacıtarafından gelistirilen 35 ölçek maddesi, ölçeğin kapsam geçerliğiniincelemek amacıyla, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Rehberlik vePsikolojik Danısma Anabilim Dalından bir grup öğretim üyesinin görüsüalınmıstır. Kapsam geçerliğinin uygun olduğuna karar verildikten sonra 35madde takım sporları yapan sporculara uygulanmıstır. Arastırmada eldeedilen verilerin istatistiksel analizleri için SPSS paket programının 11.5versiyonu kullanılmıstır. Toplam 281 sporcuya uygulanan ölçeğin yapısınıincelemek amacıyla verilere faktör analizi (temel bilesenler analizi)uygulanmıstır. Ölçeğin iç tutarlığını incelemek amacıyla Cronbach Alphaiçtutarlık katsayısı hesaplanmıstır. Geçerlilik ve güvenirliği hesaplandıktansonra ölçek maddeleri 21 maddeye indirilmistir. Bu islemlerden sonra ölçeğingeçerli ve güvenilir olduğu sonucuna varılmıstır. Arastırma grubununcinsiyetine göre öğrenilmis çaresizlik puanları arasında fark olup olmadığınınbelirlenmesi amacı ile uygulanan t-testi, kadın (x? = 7.37±2.76) ve erkek (x? =8.15±3.04) sporcular arasında anlamlı bir fark olduğunu ortaya koymustur,t=-2.138; p=0.034. Arastırma grubunun sakatlık durumuna göre öğrenilmisçaresizlik puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark ve arastırmagrubunun yas ortalaması ve öğrenilmis çaresizlik puanları arasında bir iliskibulunmamıstır. Son olarak arastırma gurubunun branslarına göre öğrenilmisçaresizlik puanları arasında fark olup olmadığı incelenmis ve farkbulunmamıstırAnahtar Kelimeler: Öğrenilmis çaresizlik, Takım sporları, Güvenirlik

The aim of this study is to develop a scale directed to measure thelearned helplessness that the athletes playing in team sports and to examinehow the developed scale affects the variants on the athletes, such as sex, age,branch and functional disability situations. Having executed their formaleducation in the Mersin University and the Çukurova University during the2012-2013 academic year, the students studying in the physical education andsport academy, 269 athletes actively executing sport in the Group B malefootball team of the Mersin ?dman Yurdu, the Female basketball team of theMersin Metropolitan Municipality (Mersin Büyüksehir Belediyesi), theFemale Basketball team of Tarsus Municipality (Tarsus Belediyesi), TheTofas female basketball team have taken part in this study. The athletestaking part in the research group are composed of 98 female and 183 malepersons. The age range of the athletes varies between 18 and 40 years. Theideas of a group from the Psychological Counselling and Guidance MainScience Branch of Education Faculty of Mersin University has been takenwith a purpose to examine the validity of the scale and the 35 pieces scalearticles developed by the researcher party have been handled.After it has been decided that the scope validity was suitable, those35 articles have been adopted to the athletes performing team sports. As forthe statistical analysis of the data obtained in course of this research, theversion 11.5 of the SPSS package program has been used. In total, with apurpose to examine the nature of the scale applied to 281 athletes, factoranalysis (basic component analysis) has been applied.With a purpose to examine the inner consistency of the scale, theCronbach Alpha inner consistency coefficient has been calculated. After itsvalidity and reliability has been calculated, the scale articles have beendiminished to 21 articles. It has been arrived to the result after thesetransactions, that the scale has been valid and reliable.The test T has having been applied with a purpose to determinewhether there are any differences among the learned helplessness pointsaccording to the sex of the research group has put down to the fact ( t=-2.138;p=0.034), that there is a significant difference among female (x? = 7.37±2.76)and male (x? = 8.15±3.04) athletes.Neither any significant difference has been statistically found amongthe learned helplessness points and nor any connections among the ageaverage of neither research group, nor a learned helplessness points, on thebasis of the functionally disability situation of the research group.Consequently, the fact of whether there are any learned helplessness pointson the basis of the research group branches have been examined and not anydifference has found.Key words: learned helplessness, team sports, reliability