Öğretmenlerin karar verme sürecine katılma düzeyleri, okul kültürü ve öğretmenlerin değişime hazır olma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı ilkokul ve ortaokullardaki öğretmenlerin kararlara katılma düzeyleri ve okullarındaki egemen okul kültürü ile öğretmenlerin değişime hazır olma düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu ana amacın yanında öğretmenlerin okullarında kararlara katılma düzeylerinin, okul kültürünün ve öğretmenlerin değişime hazır olma düzeylerinin belirlenmesi ve bunların cinsiyet, mesleki kıdem ve mevcut okuldaki çalışma süresi değişkenleriyle birlikte incelenmesi amaçlanmıştır.Araştırma kapsamında, veriler 2014 bahar döneminde Mersin ili merkez ilçelerdeki ilkokul ve ortaokullarda görev yapan 304 erkek ve 293 kadın öğretmen olmak üzere toplam 597 öğretmenden toplanmıştır. Öğretmenlerin kararlara katılma düzeylerini belirlemek için Okul Yönetimine Katılma Ölçeği, okullarındaki egemen okul kültürünü belirlemek için Okul Kültürü Ölçeği ve değişime hazır olma düzeylerini belirlemek için Değişime Hazır Olma Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS paket programının 20.0 versiyonundan yararlanılmıştır. Çözümleme sürecinde betimleyici istatistiklere ek olarak t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), korelasyon ve çoklu regresyon analizleri yapılmış olup bulgular p<0.01 ve p<0.05 anlamlılık düzeyine göre yorumlanmıştır.Analiz sonuçlarına göre ilkokul ve ortaokullardaki öğretmenlerin kararlara katılma düzeyleri ve okullarındaki egemen okul kültürü ile değişime hazır olma düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Bunun yanında erkek öğretmenlerin kararlara katılım düzeyi ve başarı kültürüne ilişkin görüşleri kadın öğretmenlerden daha yüksek düzeydedir. Mesleki kıdemle ilgili olarak 21 ve üzeri yıl kıdeme sahip öğretmenlerin 0-5 yıl ve 6-10 yıl kıdemdeki öğretmenlere göre kararlara katılma düzeyleri yüksek ve okul kültürüne (destek, başarı ve görev kültürü) ilişkin daha olumlu görüşlere sahiptir. Mevcut okuldaki çalışma süresine göre, görev kültürü boyutunda 6-10 yıl aynı okulda çalışan öğretmenler 0-5 yıl çalışanlara göre daha olumlu görüşlere sahiptirler. Değişime hazır olmanın duygusal boyutunda aynı okulda 21 ve üzeri yıl görev yapan öğretmenlerin 0-5 yıl ve 6-10 yıl arası görev yapanlara göre duygusal hazır olma düzeyleri daha yüksektir. Genel olarak öğretmenlerin değişime hazır olma düzeyleri yüksek, buna karşın okul kültürüne ve kararlara katılmaya ilişkin görüşleri orta düzeydedir. Son olarak, elde edilen bu sonuçlar literatür kapsamında tartışılmış, ilgili yöneticiler, uzmanlar ve araştırmacılar için öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Kararlara katılma, okul kültürü, değişime hazır olma.

The aim of this research is to study the relationship between primary school teachers' level of participation in decision making, school culture and their level of readiness for change. Besides that, it is also aimed to determine the teachers' level of participation in decision making in their schools, the dominant school culture and their level of readiness for change and study it according to variables of gender, seniority and tenure at the same school. The data in the study were collected from 597 primary school teachers (304 men and 293 women) in central districts of Mersin in 2014 spring semester. Participation in School Management Scale was used to measure teachers' level of participation in decision making, School Culture Scale to measure the dominant school culture and Readiness for Change Scale to measure teachers' level of readiness for change. SPSS 20.0 software was used in order to analyze the data. In addition to the descriptive statistics, t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), correlation and multiple regression analysis were used to analyze the data. Findings were interpreted according to p<0.01 and p<0.05 significance level.According to the analysis results, there is a significant relationship between primary school teachers' level of participation in decision making, school culture and their level of readiness for change. Furthermore, it was determined that male teachers' level of participation in decision making is higher than female teachers and also male teachers have more positive views about success culture than female teachers. As for seniority, teachers with seniority of 21 years and over have a higher level of participation in decision making than teachers of 0-5 year and 6-10 year seniority. Teachers with seniority of 21 years and over also have a more positive view about school culture (support, success and task culture) than the others. According to the tenure at the same school, teachers working for 6-10 years at the same school have a more positive attitude towards success culture than teachers working for 0-5 years. Teachers of 21 years and over at the same school have been seen more ready for change than the others working for 0-5 and 6-10 years. It was seen generally that teachers' level of readiness for change is high enough, but their views about school culture and participation in decision making are of medium level. Finally, the results were discussed within the scope of literature and suggestions were presented for educational administrators, specialists and researchers. Key words: Participation in decision making, school culture, readiness for change.