Ortaöğretim öğrencilerinin kural dışı davranış göstermelerinde öğrenim hayatlarını denetleyememe inancı, özsaygı ve okula aidiyet duygularının rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı, farklı ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin kural dışı davranış göstermelerinde öğrenim hayatını denetleyememe inancı, özsaygı ve okula aidiyet duygularının rolünü incelemektir. Bu amaçla toplam örneklem ve lise türlerine göre öğrenim hayatını denetleyememe inancı, özsaygı ve okula aidiyet duygusunun öğrencilerin okullarında sergiledikleri genel kural dışı davranışları ile birincil ve ikincil kural dışı davranışlarını yordama gücü incelenmiştir.Araştırmanın örneklemi, Mersin ili merkez ilçelerinde (Akdeniz, Mezitli, Toroslar, Yenişehir) yer alan ve küme örnekleme yöntemiyle seçilen altısı Anadolu lisesi, altısı meslekî ve teknik lise olmak üzere toplam 12 kamu ortaöğretim kurumunda öğrenim gören 5856 (2594 erkek, 3262 kız) öğrenciden oluşmaktadır. Örnekleme, bu okullarda öğrenim gören 9, 10, 11 ve 12. sınıf öğrencileri dahil edilmiştir.`Öğrenim Hayatını Denetleyememe İnancı Ölçeği`, `Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği`, `Okula Aidiyet Ölçeği` ve `Kural dışı Davranış Ölçeği` kullanılarak elde edilen veri, çoklu ve adımsal regresyon analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Tüm veri, p<.05 anlamlılık düzeyinde test edilmiştir.Toplam örneklem için yapılan analiz sonucunda elde edilen bulgular, öğrenim hayatını denetleyememe inancı ve okula aidiyet duygusunun ortaöğretim öğrencilerinin kural dışı davranışlarını anlamlı düzeyde yordadığını göstermektedir. Bununla birlikte lise türüne göre yapılan analizler sonucunda, öğrenim hayatını denetleyememe inancı, özsaygı ve okula aidiyet duygusunun öğrencilerin genel kural dışı davranışları ile birincil ve ikincil kural dışı davranışlarını farklı düzeylerde yordadıkları gözlenmiştir. Bulgular ilgili alanyazın dikkate alınarak tartışılmıştır.Anahtar kelimeler: Öğrenim hayatını denetleyememe inancı, özsaygı, okula aidiyet, kural dışı davranış.

This study aims to examine the role of sense of futility, self-esteem and sense of school belonging in secondary school students' misbehaviours. With this aim, the predictive power of students' sense of futility, self-esteem and sense of school belonging on their general misbehaviors, and also their first and secondary level misbehaviours at school was examined considering total sample and the type of school. The sample of this study constituted by clustered sampling technique includes 5856 students (2594 male and 3262 female students) attending 12 public high schools in central districts (Akdeniz, Mezitli, Toroslar and Yenisehir) of Mersin. The students attending 9th, 10th, 11th and 12th grade at these schools were taken into the sample. The data obtained by using `Sense of Futility Scale`, `Rosenberg Self-Esteem Scale`, `School Belonging Scale` analyzed with multiple and stepwise regression analysises. Findings were interpreted according to p<.05 significance level. The results of the analysis for the total sample indicated that students' sense of futility, self-esteem and sense of school belonging were significant predictors of their misbehaviors. Furthermore, the result of analysis considering type of schools revealed that students' sense of futility, self-esteem and sense of school belonging have differential predictive roles on students' general misbehaviors, and also their first and secondary level misbehaviours at school. The results obtained were discussed in scope of literature and suggestions were presented fKey words: Sense of futility, self-esteem, school belonging, misbehaviour.