Lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışları ile mükemmeliyetçilik ve olumsuz değerlendirilme korkusu arasındaki ilişkilerde benlik saygısının aracı rolü

Abstract

Bu araştırmanın amacı lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışları ile mükemmeliyetçilik ve olumsuz değerlendirilme korkusu arasındaki ilişkilerde benlik saygısının aracı rolünü incelemektir. Bu amaçla araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 eğitim öğretim yılında Mersin ili merkez ilçelerinin çeşitli liselerinde ve dört farklı sınıf düzeyinde öğrenimine devam eden 381'i (%55,8) kız, 302'si (%44,2) erkek olmak üzere toplam 683 lise öğrencisi oluşturmuştur.Veri toplama araçları olarak araştırmacı tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu, akademik erteleme davranışına ilişkin veriler için Akademik Erteleme Ölçeği (Çakıcı, 2003), mükemmeliyetçilik düzeyine ilişkin veriler için Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği (Özbay ve Mısırlı-Taşdemir, 2003), olumsuz değerlendirilme korkusuna ilişkin veriler için Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği Kısa Formu (Çetin, Doğan ve Sapmaz, 2010) ve benlik saygısı düzeyine ilişkin veriler için ise Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (Çuhadaroğlu, 1986) kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 20 ve Lisrel 9.1 Paket programları ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde doğrulayıcı faktör analizi (DFA), Pearson Korelasyon analizi, aracılık etkisini belirlemek amacıyla yapısal eşitlik modeliyle yol analizi ve aracılık etkisinin anlamlılığını belirlemek için Bootstrap analizi yapılmıştır.Araştırma sonucunda değişenler arasında anlamlı ilişkiler olduğu gözlenmiştir. Akademik erteleme davranışı ile mükemmeliyetçilik ve olumsuz değerlendirilme korkusu arasındaki ilişkilerde benlik saygısının tam aracı rolünün olduğu görülmüştür. Ayrıca akademik erteleme davranışı ile mükemmeliyetçiliğin aile beklentileri alt boyutu dışındaki alt boyutları arasındaki ilişkilerde benlik saygısının kısmi aracılık rolüne sahip olduğu bulgusu elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular ve sonuçlar ilgili literatür ışığında tartışılmıştır.

The purpose of this research is to investigate the mediator role of self esteem in relationships between high school students' academic procrastination behavior and perfectionism and fear of negative evaluation. For this purpose, 683 high school students (381 (55.8%) female and 302 (44.2%) male students) who continue their education from several high school in central district of Mersin in 2017-2018 academic year constitute the study group of this research. Personal information form created by researcher, Academic Procrastination Scale (Çakıcı,2003) for the datas concerning behavior of academic procrastination, Multidimensional Perfectionism Scale (Özbay ve Mısırlı-Taşdemir, 2003) for the datas concerning level of perfectionism, Fear of Negative Evaluation Scale (Çetin, Doğan ve Sapmaz, 2010) and Rosenberg Self Esteem Scale (Çuhadaroğlu, 1986) for the datas concerning self esteem were used for data collection tools. The data obtained were analyzed with packaged softwares of SPSS 20 and Lisrel 9.1. In the analysis of data, confirmatory factor analysis (CFA), Pearson Correlation Analysis, Bootstrap analysis to determine the significance of the intermediary effect, path analysis to determine the intermediary effect with structural equation modeling was performed. As a result of research, it is observed that there are significant connections between the variables. It is found that there is complete intermediary role of self esteem between academic procrastination behavior and perfectionism and fear of negative evaluation. Besides, it has been found that self esteem has partial intermediary role in the relations between academic procrastination and subscales of perfectionism excepting family expectation subscale. Findings from research and results was discussed in the light of the literature.