Örgüt sosyolojisi açısından belediyeler ve demokratikleşmeye katkıları

Abstract

-235- ÖZET Çalışmamızın birinci kısmında oldukça yoğun tar tışmalara ve düşünsel spekülasyonlara konu olan örgüt, yerel yönetim ve belediye kavramlarının boyutları belir lenip, konumu saptanmaktadır. Bazı çevrelerce beledi yeyi ve buna bağlı olarak yerel yönetimleri merkezi yöne time rakip görme, ayrı çıkarların savunucusu olarak ta nıtma çabalarına yada kamu hukuku kurumu olduğunu unu tup, `Sivil Toplum` kurumu gibi ele alma yanılgılarına rastlanmaktadır. Bu yanılgılar geniş ölçüde yönetim biri mi olarak belediyelerin yerinin doğru b e lir le nme m es in den, genel ve yerel yönetimin bir bütün oluşturduğunun unutulmasından kaynaklanmaktadır. Belediyenin yönetim sistemindeki yeri açıklığa kavuşturulmadıkça, belediyeye yakıştırılan pek çok siyasal varsayım temelsiz kalacaktır. ikinci kısımda belediyenin toplumsal işlevini ortaya koyabilmek için, belediyeyle içinde yer aldığı toplumsal mekan arasındaki ilişkiler ele alınmıştır. Toplumu meka na yansımış olarak gösteren kent ve kentleşme olgularını açıklayıp, az gelişmişliğin göstergelerinden biri olan ba ğımlı kentleşme süreci içinde kent sorunlarının ortaya çı kışına değinilmiştir. Kentleşme bir yönüyle de örgüt lenme süreci olduğundan, kentlerin kendilerine mal etti kleri mekan üzerinde üretim, tüketim ve değişimi denet leyebilmek için mekanın kurumsal olarak nasıl örgütlen diği ele alınmıştır. Mekanın örgütlenmesi tarihsel ge lişim çizgisi içinde incelenerek, ortaçağ komününden gü nümüz belediyesine kadar geçirdiği değişiklikler üze rinde durulmuştur. Mekan kuramsal olarak örgütlenirken temel olarak komünler ele alınmıştır.236- Aynı biçimde devlet aygıtını kapsayan hukuki ve siya sal sistem mekan üzerinde ifadesini bulurken de komün düzeyinde bölünmüştür. Bu bölünme sonucu mekan üze rinde merkezi yönetimin aracı olma görevini üstlenen değişik kademede yönetim birimleri ortaya çıkmıştır. Bö lünmüş mekanın ekonomik yapısının belirlenmesi siyasal mücadeleye yol açtığından, bu birimler aynı zamanda bi rer yerel siyaset sahnesi görünümü kazanmıştır. Üçüncü kısımda belediyenin yerel siyaset sahnesi içindeki konumu temel alınmıştır. Yerel siyaset sahnesi nin nasıl işlediği, sınırlarının ne olduğu belirtilmiştir. Devletin belirlediği kurallar içinde yönlenen belediye ik tidarı ve bunu ele geçirme mücadelesi yerel güç dengesi nin de niteliğini ortaya çıkarmaktadır. Türkiye'deki ye rel güç dengesinin görünümü incelenerek, belediye ikti darının sahipleri ortaya konulmuştur. Belediye düzeyinde yapılan siyasal mücadelenin niteliği önem kazanmaktadır. Bu belde halkının kendi kendini yönetmek için giriştiği bir mücadeleyse ve sonucunda yerel çıkarlarını kendileri yönetmek hakkına sahip oluyorlarsa `yerel demokrasi` den söz edilmektedir. Oysa `yerel demokrasi`, aynı yerel iktidar gibi sistemin bütününü kapsayan kavramları yerleştirmenin ötesinde anlam taşımamaktadır. Ancak tüm kurumlar gibi belediyenin de demokratikleşme sürecinde belli bir işlevi olacağı, özellikle çoğulcu de mokratik bir toplumda egemen olmayan sınıf ve kesimle rin de varlıklarını duyurmaya yarayacağı bir gerçektir.

237- SUMMARY In the first part of our study, the dimensions of so called organizations, local governments and municipalities that cause mental speculations-are determined and their positions are identified. It is sometimes seen that municipalities and so the local lgovernments are mistakenly regarded as civilian societies by some other authorities as being rivals with central government and are presented as the defender of seperate benefits in spite of the fact that they are actually civil law associations. These misperceptions largely originate from the fact that the place of municipalities are erroneausly determined and that the local government's integrity is negleted. Unless the state of mayoralty in the system of administration is disclosed, many political hypotheses attributed to municipalities will remain baseless. In the second part, the relationships between municipality and the social place it occupies have been handled so as to show the social function of mayoralty. It is pointed out that concepts of city and urbanization which display a reflection of society on the place it is have been explained and the arising problems of cities have been emphasized within the duration of dependent urbanization, which is one of the indicators of underdevelopment. Since urbanization, on the other hand, is a duration of organization, how the place hyp othet ically gets organized in an effort to control the production, consumption and change on the places that cities adopt is also dealt with. Having examined the238- organization of places through the line of historical development, the changes it has been through since the middle age commune until present municipalities have been considered. While the place is organized hypothetically, communes have been taken into account as basis. The juridical and political system, similarly including the state affair has become parted at the commune level, while having its shape over the place. As a result of this division, some administrative units of different degrees undertaking the duty of being an arm of the central administration have flourished. As the third part, the position of municipality in the local political stage has been taken as basis. How the local political stage works and what its borders are has been pointed out. The reigning of municipality directed through the rules set by the government and the struggle to take hold af this also shows the quality of the balance of local power. The owners of the reign of municipality are identified by ythe examination of the outlook of the balance of local power in Turkey. The quality of political struggle at the municipality level becomes more and more important. If this is a struggle that the local people get through for self-government, and if they ultimately catch the right to govern their own local benefits, it is in this case that local democracy is involved. However, `local democracy` holds a meaning which is beyond localization of concepts uncluding the overall system just as in the local reign. But it is evident that, like all other institutions, the municipalities will have a certain function within the-239 duration of democratization, it will help some classes and parties of people with no function especially in a majoritarian democratic society, show themselves.