Divani yazının tarihi, gelişimi ve karakteri

Abstract

75 ÖZET Dîvânî, Türkler tarafından icad edilmiş bir yazı çeşididir. Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethinden sonra devlet işlerinin yürütülmesi için kurduğu (Dîvan-ı Hümâyûn )dan çıkacak resmi muharreratın ve tutulacak kayıtların yazılması için bu yazı kullanıldığından Dîvân 'a mensup demek olan Dîvâni adını almıştır. Ferman, berat gibi münderecatını kazımaya ve bozmaya veya harfini değiştirmeye imkan bırakılmaması gözetilen resmi vesikalarda, hüccetlerde bazı vakfiye ve ilamlarda görülmektedir ki buna nazaran sonradan devletin resmi yazısı olduğu anlaşılıyor. XVI. yüzyılda Yavuz Selim (Saltanatı: 1512-1520) zamanında ileri götürüldüğü kabul edimen Dîvâni, klasik devrine XIX. yüzyılda ulaşmıştır. Bu yazıda büyük ustalardan biri, Maliye nazırlığında bulunan Ebu Bekir Mümtaz Efendi (1810-1871) dir. Yazıyı kimden öğrendiğini bilmediğimiz sanatkarın en meşhur talebesi Nâsıh Efendi'dir. (1813-1885). Bunlardan başka bu yazıda en tanınmış olanlar, Dîvân-ı Hümâyûn `Mühimme Kalemi `nde müdürlük yapan Ferid Bey (Doğumu 1858), Nâsıh Efendi 'nin en meşhur talebesi Sami Efendi ve onun talebe lerinden Kâmil Akdik ile İsmail. H. Altunbazer 'dir. Ayrıca Hamid Aytaç ve Halim Özyazıcı da bu yazılı güzel yazan sanatkârlarımızdandır.

76. SUMMARY Although the script, according to the Turkish sources, was allegedly invented for writing official documents and registers of the Dîvân-ı Hümâyûn founded by Muhemmed II of ter the conquest of Istanbul, there is no doubt that it must have existed before then, probably evolving through the inspiration of ta'lik. Reading..dîvânî depends on a knowledge of its rules, since in this script letters like are joined to following letters like following them. Dîvâni Kırması `Broken Dîwanî` This is also a result of writing Dîwânî rapidly. We do not know the names of the dîwânî caligraphers until those of the end of the century, since it was not customary to sing the documents issued by the Diwan. Dîvânî reached its peak of perfection in the 19th century.