Tezhip sanatının kullanım alanları

Abstract

Altın ve çeşitli renklerle, stilize edilmiş bitki, hayvan, bulut ve geometrik motiflerle yazma kitapları tuğraları, güzel yazı levha larını, kitap kaplarını, minyatürleri, kubur, kutu gibi eşyaları süs leme sanatına tezhib (« tezhip) denir. Tezhip sanatı, Türkler'de tarihsel gelişimi itibarıyla dokuz bölümde incelenebilir. 1. islam öncesi dönem. 2. 13. yy. ve 14. yy Selçuklu ve Beylikler dönemi 3. Osmanlı Erken devir ve 1 5. yy. 4. Sultan II. Bayezid devri 5. 16. yy. Osmanlı tezhibinin yükseliş dönemi. 6. 17. yy. tezhib sanatının duraklama dönemi. 7. 1 8. yy. Batı etkisi 8. 1 9. yy. Osmanlı tezhip sanatı (Türk rokokosu) 9. 20. yy. ve Cumhuriyet dönemi tezhip sanatı. Tezhipte kullanılan başlıca motifler; Bitkisel ve hayvansal motifler, bulutlar, Barok ve rokoko motifleri, münhaniler, geometrik motifler ve zencereklerdir. Tezhipte desen çizimi ve uygulanması birtakım bilgi ve beceri gerektirir. İyi bir tezhip için, bilgi ve becerinin yanısıra malzemelerin de iyi olması ve bu malzemeleri kullanma becerisi gerekir. Tezhip sanatının klasikkullanım alanlarının başındayazma kitaplar gelir. Tezhibin seçkin ve alımlı örneklerine ferman berat gibi tuğralı belgelerde rastlanır. -128-18. ve 19. yüzyıllarda gelişen en büyük boyutta levha yazımcılığı da tezhip ve halkârin geniş uygulama alanı bulduğu, değişik kompozisyonlar denediği bir koldur. Tezhip sanatının kitap sanatındaki bir diğer uygulama alanı lâklanmış kitap kaplarıdır. Tezhibin kitap sanatında görüldüğü farklı bir yerde minya- türayrıntılarıdır. Ahşap ya da mukavvadan yapılmış kalemdan, kubur, yazı kutusu yazı altlığı, yay gibi bir çok eşyada tezhiplenen objeler arasındadır. Tezhip sanatının uygulandığı bir başka grupta tılsımlı göm leklerdir. 1 5. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar uzanan bir tarihsel gelişime sahip olan Osmanlı tezhip sanatı, uygulandığı tüm alanlarda Os manlı sanatının özgün üslup gelişmini yansıtır. Tezhip sanatı, günümüz beğeni ve ihtiyaçları doğrultusun da, klasikten yola çıkarak gelişimini devam ettirmektedir.

Illumination is the art of decorating books, tughras, calligra phic panels, book bindings (book covers) miniatures, disparate items as writing pads, and various types of pen cases (Turkish: kubur, yazı kutusu) by the use of gold and various colours. The art work which is iluminaded is called `müzehheb` Müzehhib is. The person who is doing illumination is called Mü- zehhip or Müzehhibe. Looking at Turkish art of illumination from the chronological point of view, we may divide its development into nine main periods. 1. The period befora the Islamic religion. 2. The 13 th and 14 th Centuries. Seljuk and Emirate periods. 3. The early Ottoman period and the 1 5 th century. 4. The period of Sultan Bayezid II. 5. The 1 6th C. the period that Turkish illumination reached its highest peak of development. 6. The 1 7 th C. the period that Turkish illumination came to down. 7. 1 8. yy. The period of the effection of Eastern Art. 8. The Turkish 'Rococo'of 1 9th C. 20. The 20th Century Turkish illumination The main motifs, used in illumination are plant motifs, animal, cloud motifs, Rococo motifs, Seljuk munhanis (Curves), geometrical motifs. Drawing design and its application in illumination need soma knowledge and ability. The ability of using the implements -130-and materials emplayed in the preparation the design and its application is important as much as the quality of the materials. The ottoman illumination art finds its primary classical application in the embellishment of handwritten books. Outstanding examples of illumination can also be found on imperial documents, such as fermans and berats, which bear the Sultan's tughra(=tugra) Large - scale inscriptions, which became fashionable in the 18th and 19th centuries, provided a new medium for illumination and fostered design experimentation. illumination is often used to decorate lacquer bookbinding, and various types of pen cases and boxes. In the arts of the book, illumination is also used to decorate the details of minatures. More unusual is the illumination of talismamc shirts made of soft, white cotton. The historical development of ottoman illumination stretches from the early 1 5 th century to the beginning of the 20th c. and reflects the development of an original ottoman style in all the branches of the arts in which it found application. At Present the art of illumination is getting on through the taste and necessities of our day.