Hadi Bara`nın sanatsal kişiliği ve yapıtları

Abstract

Çağdaş Türk heykel sanatının kurucularından olan Ali Hadi Bara(1906- 1971), ilk heykel izlenimlerini tahtadan küçük heykeller yontan babasından edinmiş, öğrencilik yıllarında kurduğu arkadaşlıklarla da içindeki sanat coşkusu pekişmiştir. Böylece 1923 'te Sanayi-i Nefise Mektebi Alisine girer. Fakat bir iki ay sonra ekonomik sebeplerle buradan ayrılır ve demiryollarında çalışmaya başlar. Beklentili bir dönemden sonra, 1925 'te nihayet yeniden heykel eğitimine geri döner. Burada, İhsan Özsoy'dan naturalist anlayışta bir eğitim alır. İki sene gibi kısa bir sürede mezun olduktan sonra, 1927' de burslu olarak Paris'e gider. Önce Academie Julian 'da Bouchard ve Landowski ' nin öğren cisi olur, ardından Despiau'dan özel dersler alır. Burada bulunduğu üç yıllık zaman içerisinde Maillol.Despiau.Bourdelle gibi Fransız usta ların tarzına yakınlaşır. Havva ve Bedia'nın Başı gibi ilk önemli çalışmalarını Paris'te gerçekleştirir. Yurda döndükten sonra Akademiye öğretim görevlisi olarak atanır. Atatürk Büstü, Tevfik Fikret Büstü, Mareşal Fevzi Çakmak Büstü, Tor s, Adana Milli Kurtuluş Anıtı, çok sayıda nü, Barbaros Anıtı gibi çalışmalarla figüratif tarzında güçlü bir biçimlendirme, plastikleşme ve değişik arayışlara yöneliş göze çarpar. 1946 'da taşındığı Plaj yolundaki atölyesi, sanatın tartışıldığı bir ortama mekan oluşturur. Burada, 1948 'den itibaren deforme edilmiş fi gürlerle yeni arayışlara yönelir. 1949 'da Paris'e ikinci kez gidip geldikten sonra bu çalışmalar netlik kazanır. Bu arada, 1950'de ikiye ayrılan heykel atölyelerinin birinin başına Zühtü Müridoğlu ile birlikte getirilir. 1950 'den itibaren tamamıyla figürden bağımsız çalışmalara yönelir. Bu çalışmalarda özellikle ;mekan içinde boş-dolu dengesi, farklı açılar dan sürekli değişen bir izlenim vermeye yöneliş, yalınlaşma ve geometrik formlar göze çar par. Akılcı, deneysel, bilimsel bir yaklaşım iyice belirginleşir. 1954 'ten itibaren yapmaya başladığı demir heykellerde tüm bu özellikler netlik kazanır. Bunlar açık hava için yapılmışçalışmalardır. 1955' de ise İlhan Koman ve mimar Tarık Carım' la; plastik sanatların, mimarinin bünyesi içerisinde fonksiyonel ve estetik bir bütüne ulaşmasını amaçlayan Türk Groupe Espace'ı kurarlar. Bu uluslararası topluluğun Fransa'daki merkezine görüşlerini açıklayan bir bildiri yollarlar. Bu bildiri topluluğun genel kurulunda okunur ve onaylanır. Bara, plastik sanatların sentezi fikri doğrultusunda renkli demir heykeller ve resimler yapar. Daha sonra gerek organik formlar, gerek kurgusal heykelleriyle değişik arayışlara yönelmeye başlar. I960' lı yılların sonunda feza çağını yansıtan çalışmalar gerçekleştirir. 1950'lerden itibaren sağlığı bozulmaya başlayan Hadi Bara, 1971 'de Kandilli ' deki evinde hayata gözlerini yumar. Sürekli araştıran, deneysel, akılcı bir sanatsal tavır ortaya koyan sanatçı, çağdaş Türk Sanatının en önemli isimleri arasında yer alır. VI

Ali Hadi Bara( 1906-1971 ), is one of the founders of contemporary- Turkish sculpture. He has gotten his first impressions from his father who carves small wooden sculptures. During his high school education years, he was close friends with Fikret Mualla,Edip Hakkx Köseoğlu. and Turgut Zaim who would be the most important Turkish artists of the future. So his love for art got stronger with these friendships. There for, he joined to Academy of Fine Arts-İstanbul in 1923. But due to economical reasons, he quit the school after two months and started working in the railways. After a long period of two years, he returned back to his school in 1925. His teacher was İhsan Özsoy,so he was trained in naturalist style. He was graduated in two years and got a scholarship for to go to Pa ris, inl927. First he took lessons in Academie Julian, from Bouchard and Landowski, afterwards he got special lessons from Despiau.During his three years period in Paris, he came close to Maillol, Despiau, Bour- delle style. He gave his first important works Eve and Head of His Wife in Paris. After his return to Turkey, he was appointed to the Academy in 1930. Under these works: Atatürk, Fevzi Çakmak, Tevfik Fikret busts, lots of nudes, the National independence Monument of Adana, Monument of Barba ros etc.; we can say that a strong modelling, searching for new sources and influences of French masterpieces of figurative sculpture in 20th. century, got importance in his works. He moved to Plajyolu in 1946. And his atelier became a place of art discussion. Here, his new period started wth his deformed figures. After his second visit to Paris, these works became evident and mature. İn 1950 the atelier of sculpture divided in to two sections in Academy and he was appointed to one of them with Zühtü Müridoğlu. After 1950 he started to work in non-figurative style. İn these works, especially, emptiness and fullness in space, continous changes in different angle and eye sights, simplified and geometrical forms; appeared. Rationalist, experimental and scientific style was seemed. After 1954, all these works got evident with his iron sculptures. These VIIiron sculptures were made for outside areas. İn 1955 architect Tarxk Carım, İlhan Koman and Hadi Bara established the Turkish Groupe Espace.And this groupe's target was to reach the functional and estetical total in the structure of architecture. They sent a message about their opinions to center of this international society in France. This message was read and approved by the committee of Groupe Espace. He made a colored iron sculptures and paintings through the idea of synthesis of plastical arts. Afterwards he started to work both in organic forms and installated sculptures. Late in I960' s he started to work about space age. Hadi Bara in all his life; searched, tried and prefered the rationalist art. He was one of the most important artist in contemporary Turkish art who discussed, wrote and produced. VII I