Çevre korumaya ekolojik yaklaşım: Dalyan örneği

Abstract

TÜRKÇE ÖZET Çevre sözcüğü bilimcilerin ortaya çıkardığı bir kavram değildir. Herkes kendine göre bir anlam yükleyerek bazen ortam bazen de doğa demektedir. Çevre kelimesi ortam sözcüğüne karşılık olarak kullanılmaktadır ve daha durağandır. Buna karşın, ekolojik çevre psikolojik, sosyolojik, kültürel yönleri içerdiği gibi uzamsal ve coğrafyasal boyutları da kapsamaktadır. İnsanla doğa ve çevre arasında artarak çoğalan dengesizlik sonucunda ekoloji; ekosistemlere özgü sistemik yaklaşımı öne çıkararak bilimlerarası bir disipline dönüşmüştür. Toplumsal hareket olarak ekoloji anlamını farklı ideolojik boyutlarda bulmaktadır. Doğa insan yaşamının olmazsa olmaz koşuludur. Doğa insan olmadan yaşayabilir ama, insan yaşamı ve türünün devamı için zorunlu koşul dengeli bir doğadır. İnsanın doğa ile temel ilişkisi ekosferle aynıdır ve doğa kanunları araştırmalarının merkezinde yer alır. Doğayı tanımak onu sevmek, seyretmek, korumaktır. Doğayı tanımak onu incelemek, yasalarını, üretim faktörlerini, çelişkilerini, çeşitliliğini, kaynaklarını tanımak, türlerin yaşamlarını, örgütlenmelerini, davranışlarını anlamaktır. Modern toplumların özelliği giderek çoğalan maddesel faktörlerdir. Toplumsal kurumlar ise doğal kaynaklara giderek daha fazla soyut ve medyatik bakmaktadırlar ve doğa günden güne artarak devletin politik nesnesi haline gelmiştir. Ancak devlet `Çevre Korama` kavramı imajını ve potansiyelini kullanmaktadır. Dalyan örneğinde olduğu gibi yerel yönetimler ve Özel Çevre Koruma Kurumu çıkardıkları yasalar, yasaklar ve denetim mekanizmaları ile ekolojik korumaya engel oluşturmaktadırlar. Dayanışma, iletişim ve enformasyon eksikliği ve ekonomistik yaklaşımlar ekolojik çevre tahribatına neden olmaktadır. Ekoloji politik; çıkarların karşılaşması ve çıkarların sosyal anlatımının oluşturulmasıdır. Gelenek görenekler, çıkarlar, örtük uzlaşmalar, yerel toplulukları birbirine bağlayan tartışma ve yüzyüzeliklerle birlikte ya da önceoluşurlar. Ekolojik çevre koruma ekolojinin temel ilkeleri olan dayanışma, öz denetim, bağımlılık temeline dayalı bir ekolojik düşünme ile mümkündür. Ekolojik faktör olan insan sosyosfer, psikosfer ve noosferi kapsayan ekosferin bir parçasıdır. Bu sferler arası dayanışma kozmozun içinde doğayı `yeni bir yaşam arkadaşı` olarak gören yeni sosyal pratikler yaratacaktır.

RESUME Le mot `environnement` ne fait pas partie des concepts savants ou techniques sur lesquels les scientifiques sont d'accord. II appartient done â tout le monde et chacun trouve le sens evident. Le mot environnement correspond au mot `milieu` qui evoque plus de stabilite. Par contre le concept `environnement ecologique` comporte des aspects psychologiques, sociologiques et culturels, mais aussi spatiaux et geographiques. Du fait du desequilibre croissant entre rhomme et son environnement, l'ecologie s'est muee en une science interdisciplinaire, privilegiant l'approche systemique propre â tous les ecosystemes. Ecologie comme mouvement social trouve son expression dans l'ordre ideologique differencie. La nature est la condition `sine qua non` de la vie de l'etre humain. La nature peut exister sans l'etre humain mais, la condition obligatoire pour la vie et la continuite du genre humain est la nature equilibree. Le rapport essentiel de l'homme â la nature est celui de l'ecosphere et il est au centre de la recherche â connaître les lois de la nature. Connaître la nature e'est l'aimer, l'admirer, la proteger. Connaître la nature e'est aussi l'analyser, distinguer des lois, des facteurs de production, des contraintes, des variations, des ressources, distinguer les especes, les varietes, etudier leur vie, leur comportements, leur associations. Les soci£tes modernes se caracterisent par leur importance croissante des elements materiels Les agents sociaux ont une perception de plus en plus mediatique et abstraite des flux naturels et la nature tend â devenir de jour en jour un objet de la politique de l'Etat. Mais l'Etat utilise l'image ou la potantialite du concept `protection de renvironnement`. Comme dans l'exemple de Dalyan, l'institution specialised sur la protection de renvironnement et les administrations publiques avec leurs lois, leur interdictions et leur mecanisme de controle, creent des 195barrages pour la protection de renvironnement ecologique. Du manque de solidarite, d'information et de communication, et des approches economistiques resultent la degradation de l'environnement ecologique. La politique ecologique c'est la confrontation des interets, la construction sociale de la representation des interets. Les moeurs, les interets, les compromis implicites se construisent avant ou a cote: dans le debat, dans le face a face qui solidarise les collectivites locales. La protection de l'environnement ecologique consiste a une pensee ecologisee qui se base sur les principes ecologiques: la solidarite, l'auto- determination, la dependence. L'homme etant un facteur ecologique fait partie de l'ecosphere qui englobe la sociosphere et la noo sphere. La solidarite entre tous ces spheres peut creer au sein du cosmos des nouvelles pratiques sociales; qui considerent la nature comme une partenaire. 196