Türk Nesta`lık ekolü

Abstract

ÖZET Türk hat sanatı tarihi içerisinde önemli bir yeri olan Nes'talîk yazı ve bu yazının Türk topraklan üzerinde nasıl Türkleştiği üzerinde çalıştığımız bu tez, Nesta'lîk yazının Anadolu'ya gelmeden önce İran'da hangi hattatlar tarafından geHştirildiğini ve Türkiye dışmda bu yazının durumunu ortaya koymaktadır. Nesta'lîk yazının en erken örnekleri XIII. yüzyılda İran'da görülür. Bu yazının kurallarının yerleşmesi ve özellMerinin belirginleşmesi XV. yüzyılın başlarında olmuştur. Mîr Ali Tebrizî'nin bu yazıya şuurlu müdahaleleri ile Nesta'lîk yazı bambaşka bir havaya bürünmüştür. Bu yazının İran sahasındaki en büyük ustası şüphesiz Mîr İmâd Haseni-î Seyfî'dir. Nesta'lîk, İran'da geliştik sonra kısa zamanda diğer İslâm ülkelerine yayıldı. Bu ülkeler içinde Türkiye, Afganistan ve Müslüman Hint'te başarıyla yazılırken Arap ülkelerinde fazla bir gelişme görülmedi. XV. yüzyılda Anadolu'ya gelen ve İran tesirinde yazılan Nesta'lîk yazıda XVIII. yüzyılda önce Mehmed Es'ad Yesârî ile başlayan değişme ve gelişme, Yesârîzâde Mustafa İzzet ile istikrar kazanmış, nihayet Sami Efendi 'nin elinde son şeklini almıştır. Bugün Türk hattatları bu yazıda Yesârîzâde ve Sami Efendi yolunda yürümektedirler. Biz bu çalışmamızda, Nesta'lîk yazının tarihi seyrim ve gelişimini incelerken bu yazıya farklı bir bakış açısı getirmeye çalıştık. Harf ve yazılan mukayese ederken eğim, açı ve nokta ölçülerini bir arada değerlendirerek daha net tespitler yapmaya çalıştık. Bugün yazı sanatı, üniversitelerde ve özel kurslarda yeni nesillere öğretilmeye çalışılmaktadır.

SUMMARY The thesis on which I am studying called The Nesta'lîk Writing, which has a special importance in the Turkish Calligraphy; is indicating how it had been Turkilised and by which calligraphers it had been improved in İran before it came to Anatolia and pointing the situation of this writing in some places out of Turkey. The earliest examples of Nesta'lîk is seen in İran in XHI. century. The placement of the rules of this writing and the speculation of its features has occurred in beginning of XV. century. With the special interference's of Mîr Ali Tebrizî The Nesta'lîk has been more and more beautiful. There is no doubt that biggest representater of Nesta'lîk Writing is Mîr İmâd Haseni-î Seyfî. After it had been improved in İran in a short time, it spread in the other islamic countries. While it was very common to see this writing in Turkey, Afganistan, and Muslem India too successfully, it didn't improve in the Arabic countries. The Nesta'lîk which has come to Anatolia in the XVHI. century and written with the affections of İran, has taken its last shape at first with the conversion and proceedings stated with Mehmed Es'ad Yesârî secondly Yesârîzâde Mustafa İzzet, but specially Sami Efendi. Today The Turkish Calligraphers are still following the ways of Yesârîzâde and Sami Efendi. I tried to bring a new aspect as I examined the history and the development of the Nesta'lîk writing. As I compared the letters and the writings, angles and slopes together in order to find out better solutions. Today the Art of writing is lectured in Universities and private Courses