1992 yılı öncesinde Yugoslavya`da grafik baskı/resim ölçüleri ve eserlerinde anlatım biçimleri

Abstract

ÖZET Bu araştırmanın yoğunlaştığı zaman dilimi olan 1950-90 yıllarını kapsayan, grafik sanatının zirveye ulaştığı dönemde, Ljubljana'da (Slovenya) düzenlenen Uluslararası Grafik Bienali'nin katkıları açıkça görülmektedir. Ünlü ressam, Zpran Ki rjişnik tarafından yönetilen sanat gösterisi, Tokyo'da düzenlenen Uluslararası Grafik Bienali ile birlikte, grafik ve baskı alanında, dünyanın en büyük sanat etkinliğidir. Yugoslav sanatçılar, Ljubljana'da düzenlenen bu bienal sayesinde, dünya sanatı ve sanatçılarıyla sürekli ve dolayımsız bir ilişki gerçekleştirmiş ve bu deneyimlerinden yararlanarak, birçok başarılı yapıt sunmuşlardır. Bu binealle birlikte, Yugoslavya Grafik Bineali'ni düzenleyen Zagreb Grafik Kabinesi, Belgrad Grafik Kollektlfı, Hırvat Grafik Bineali, Sırbistan Trienali ve Ekim sergisi gibi diğer önemli girişim ve gösteriler, grafik grafik alanında elde edilen başarıların alt yapısını oluşturmaktadır. Yukarıda kısaca bahsettiğim gelişim sürecinin, eski Yugoslavya'nın özerk bölgeleri bazında dağılımı ise aşağıdaki gibidir. 1. Bölümde, eski Yugoslavya'da zirveye ulaşan Sloven grafiğinin kökenlerini oluşturan, savaş öncesi Expresyonizm ve savaş sonrası doğan ve gelişen modem grafik sanatı tanıtılmaktadır. 2. Bölümde, başkent Zagreb'de açılan ilk Yugoslavya Grafik sergisi'yle birlikte, grafik sanatında yer alması için desteklenen Hırvatistan'da grafik sanatının doğuşu ve gelişimini inceledim. 3. Bölümde, ise savaştan sonra yaniden örgütlenip canlanan Sarayevo Güzel Sanatlar okulu sayesinde dirilen Bosna-Hersek sanatına yer verdim. 4. Bölümde, grafiği bağımsız bir sanat dalı olarak seçen M. Stanojaviç, M. Nedelkoviç ve L. Kapitany gibi santçılar tarafından yaratılan çağdaş Voyvadina grafiğinin doğuşu ve gelişimini ele aldım. -vı -5. Bölümde, Resim Santiarı Akademisi ve Belgrad Güzel Sanatlar Akademisinin katkılarıyla gelişen Sırbistan grafiğini inceledim. 6. Bölümde, Hacim olarak darlığına rağmen yaratıcılıkta geniş bir yelpaze oluşturan Makedonya grafik sanatını inceledim. 7. Bölümde, Hersek Novi Güzel Sanatlar Okulu tarafından yaratılan koşullar sayesinde itibar kazanan, Karadağ grafik sanatına yer verdim. 8. Bölümde, ise Taş devrinden başlayıp, llir, Roma, Bizans ve Osmanlı hakimiyetinden günümüze kadar uzanan geniş bir yaratıcılık yelpazesine sahip Kosova grafik sanatına, genişçe yer verdim. -VII-

SUMMARY The contributions of International Graphic Biennal which was arranged in Ljubljana (Slovenian) are clearly observed for the highest development of Graphics arts within the years 1 950-90 which this research is concentrated on. This art show which was directed by famous painter Zpran Kırjişnik is the biggest art activity on Graphic and imprint of the world together whit the International Graphic Biennial arranged in aTokio. The Yugoslavian artists realized continuos and direct relations with world art and artists by the help of this biennial. The Yugoslavian artists learnt by these experiences and presented many successful works by the help of these experiences. The success on graphic arts are achieved by the substructure which was realized by Zagreb Graphic Cabinet that arranged Yugoslavian Graphic Biennial and this biennial, and also by other important activities and shows like Belgrade Graphic Collective, Croatian Graphic Biennial, Serbian Triennial and October Exhibition. Above I summarized the development process of graphic arts. The distribution of the development process according to the autonomous sections of old Yugoslavia is as follows: Chapter 1. In this chapter, the pre war Expressionism which was considered as the roots of best Slovene graphics in old Yugoslavia and modem graphic arts which emerged and developed after war are described. Chapter 2. In this chapter, Examined the emerge end development of graphic arts in Croatian which its way was cleared to participate in the graphic arts by the first Yugoslavian Graphic Exhibition opened in Zagreb, the capital city. Chapter 3. In this chapter, I stated the Bosnia and Herzegovina graphic arts which was revived thanks to Sarajevo School of Fine Arts which was re-organized after war VIIIChapter 4. In this chapter, I examined the emerge end development of modern Voivodina graphics created by artist like M. Stanojaviç, M. Nedelkoviç and L. Kapitany who chose graphic as an independent art. Chapter 5. In this chapter, I examined the Serbian graphic arts which developed by the helps of Academy of Paintings and Belgrade Academy of Fine Arts. Chapter 6. In this chapter, I examined Macedonian graphic arts which was less in amounts but wide in creativeness. Chapter 7. In this chapter, I wrote about Montenegro graphics arts which gained influence by the conditions created by Herzegovina Novi School of Fine arts. Chapter 8. In this chapter, I examined widely the Kosovo Graphic arts which have a great creativeness beginning from the Stone Age, then llir, Rome, Byzantine, and Ottoman sovereignty up to date. IX-