Soyut ekspresyonizmde figüratif öğelere ve kavramlara ayrıcalıklı bir bakış

Abstract

V. ÖZET Soyut Ekspresyonizm, Modernist bir sanat akımı olarak 1940'larda Amerika'da ortaya çıkmıştır, 1970'lere kadar devam etmiştir, dünyanın çeşitli ülkelerine yayılmıştır. Bu akımın Amerika'da ortaya çıkış nedenleri şöyle sıralanabilirler: - Amerika'nın üstün bir teknik ve endüstri aşamasına ulaşması, - Ulusal, modern bir Resim Akımının özlemi, bununla ilgili Amerikan toplumunun desteği, - II. Dünya savaşı nedeniyle birçok ünlü sanatçı ve aydın'ın Avrupa'dan Amerika'ya, göçetmesi ve beraberinde yeni fikirleri oraya taşımaları, ve daha pekçok neden sıralanabilir. Soyut Ekspresyonizm'in önemli sanatçıları (öncüleri) Jackson Pollock, W. de Kooning, Mark Tobey, Rothko, Still, Motherwell, Frans Kliine, Gorky'dir. Bu ressamlar daha sonra dünyanın birçok yerinde geniş katılımlara olanak sağladılar. Günümüzdede bu anlayışla çalışan sanatçılar mevcuttur. Bu ressamlar birbirleri arasında iyi bir diyalog kurdular, toplumdaki olaylara ve çevrelerindeki gelişmelere (nispeten) duyarsız kalarak, kendi iç dünyalarına döndüler. Anlık kararlara dayanan spontane bir yaratma sürecini öngören bir eğilim göstererek genelde eski mitlerin evrensel niteliklerini dışavurdular.Bunu yaparken bazıları farklı teknikler, yöntemler kullandılar, boyaları alışılmışın dışında bir şekilde kullanıp-damlalar ve çizgileri akıtarak, fırça vuruşlarını hareketli ve hırslı, aynı zamanda kararlı ve cesaretli püskürtmelere varan farklı yöntemler eğiliminde sergilediler. Daha da öteye gidenlere de rastlanır: tual üzerinde henüz boya kurumadığı halde, çeşitli izlenim oluşturulması, örneğin bisikletle hareket, taze boyalarla boyanmış kadın vücutlarının tuvalin üzerinde bıraktıkları izler vb. Kendi içerisinde bazı eğilimler oluşmuştur : 56(I) Action Painting, (II) Soyut İmge Resmi, daha sonra Lirik Soyutlama. Genelde soyut bir akım'dır. Sözünü ettiğimiz fakat yapıtlarında figüratif unsurları kullanan ressamlar, örneğin de Kooning, A.Gorky, başlangıçta J. Pollock, Lary Rivers,v.s. gibi sanatçılar da bu akımın gelişimi içerisinde önemli bir yere sahiptirler. Benim, kendi özgün sanat dilimi oluştururken böylesi bir çalışmaya yönelmemin nedeni Soyut Ekspresyonizm'e dair kavramların yapıtlarımdaki izdüşümü (Yansıması) Soyut Ekspresyonizmin ortaya çıkması, gelişim süreci içerisinde ayrıcalıklı olarak figüre bakış amacı, figüratif eğilimlerin ve unsurların ortaya çıkardığı Sanat Kavramlarını ele alıp irdelemem'dir. Genellikle eylem resmi `Action Painting'`i, ağırlıklı olarak ele aldım. Bununla ilgili olarak bazı öncülerin çalışma tarzını, kullandıkları yöntemleri, sonuçları, figürü kullanma şekillerini araştırdım. Yaptıkları resimlerde, örneğin Pollock'un resimlerinde yer alan çizgi ağını, leke kullanımlarını (lekesel üsluplarını), fırçayı kullanma şeklini ve yöntemlerini inceledim. Sanatçıların, Avrupa'dan göç edenler ve yerliler olmak üzere bu akıma katkılarını irdeledim. Bu akımın bana yansıması ve yapıtlarımdaki iz düşümü'nü ele aldım. Buna ilaveten Soyut Ekspresonizm'in Türk Resim Sanatına yansıması ve etkilerini de ele aldım. Bütün bu konu ile ilgili yaptığım araştırmaların özünde kendi sanatıma yararlı olan bilgilere önem verdim, bunu yaparken bu akımı da iyi tanımış olduğumu ve bana ileride daha fazla ışık tutacağına inandığımı da belirtmek isterim. 57

VI. SUMMARY Abstract Expressionism has appeared in 1940s in America as a Modernist trend of art, continued until 1970s and expanded in various countries of the world. The reason why this trend emerged in America may be listed as follows: - The fact that America had reached a superior level of technology and industry. - The longing for a national, modern Trend of Painting, the support of American society related to this. - The migration of many famous artists and intellectuals from Europe to America because of the second world war, and their carrying new ideas with them. And many other reasons may be added. The important artists (forerunners) of Abstract Experessionism are Jackson Pollock, W. de Kooning, Mark Tobey, Rothko, Still, Motherwell, Franz Kliine anad Gorky. These painters later allowed wide participations in many places of the world. Also there are artists today who work with such an understanding. These painters set a good dialogue between and remaining insensitive (When compared to others) to the events in the society and development around them, they turned to their inner worlds Showing a tendency which required a spontaneous period of oreation depending on 58instant decisions, they generally expressed the universal characteristics of the old mayths. While doing this, some of them used different techniques and methods, using the paints in an unaccustomed way-making the drops and the lines flow, they exhibited their brush strikes in tendencies of new methods up dynamic and desirous, at the same time stable and courageous sprayings. We meet others who went further: forming various impressions although the paint on the canvas is not dry, for example moving with a bioyole, the trails which women bodies painted with fresh paints leave on the canvas and etc. It has formed some tendencies within itself: (1) Action Painting, (II) Abstract Image Painting and then Lyric Abstraction. It is generally an abstract trend. The painters we mentioned, but who use figurative elements in their works, for example de Kooning and in the beginning artists like J. Pollock, Lary Rivers, etc. have also an important place in the development of this trend. The reason why A made such a study while forming my own language of art is to examine the projection (reflection) in the works of concepts about Abstract Expressionism: the purpose of Abstract Expressionism's approaching figure in its formation and development process, giving a privilige to it, and the Concepts of Art which are formed by figurative tendencies and elements. Generally, I studied `Action Painting`. Related to this, I researched the working styles of some forerunners, the methods they used and the way they used figure. In the pictures they have drawn, for example in Pollock's pictures, I examined the line net, how stains were used (stain styles), the way he used the brush and his methods. I studied the uses of the artists to this Trend, both from the point of the artists who migrated from Europe and the native artists. A studied the reflections of this trend in me and the projection of it in my works. In addition to this I examined the reflection and the effects of Abstract Expressionism on Turkish Art of Painting. I gave importance to information which were useful for my own art in the essence of al the researches I have made related to this subject. I want to say that I have known this trend better while making this research and that I believe it will enlighten me more in the future. 59