Çağdaş Türk heykel sanatında eş yada geçmiş zamanlı kültürel verilerden yararlanma

Abstract

ÖZET Bir toplumun ilişki kurduğu ve kültürel alışveriş içinde bulunduğu merkezlerin çok olması farklı birikimlerden yararlanmak ve yeni yönelimleri gerçekleştirmek açısından özel katkıları olan bir durumdur. Ülkemizde çağdaş heykel sanatı açısından dönüm noktası Avrupa ile yakın ilişkilerin kurulduğu 19. yüzyılın ikinci yarısıdır. Geç Osmanlı döneminde bu açıdan en önemli gelişme, 19. yüzyıl Fransız Akademileri örnek alınarak kurulan ve heykel eğitimi vermeyi de amaçlayan Sanayi-i Nefise Mektebi 'nin kurulmasıdır. Bu, Batılı anlamda heykel sanatının kurumlaşmasında ilk önemli adım olmuştur. Ancak kurumlaşmanın önemli evreleri Cumhuriyet döneminde yaşanmıştır. Bugün Türkiye'de sanatçılara tüm dünya kültürlerinin ürünleri ile tanışabilme fırsatı veren olgular genç Cumhuriyet ' in eğitim ve kültür alanlarında gerçekleştirdiği reformlardır. Bu dönemden başlayarak heykel sanatçısı açısından günümüz ve geçmiş dönemlerin kültürlerine ulaşan yollar açılmıştır. Batı sanatının etkisi 1950 !li yıllara değin belirli sanatçıların ve sanat akımlarının izlenmesi biçimindeyken, 50' li yıllardan sonra heykelde soyut değerlerin irdelenmesi, 70' li yıllardan sonra ise kişisel arayışlarla tanımlanabilecek özellikler taşır. Bugün Batı Avrupa sanatı ile olan bağlar, ilkesel düzeydedir. Bu ilke ise sanatçının bağımsız kişiliği, kendine ait çözümler üretmesidir. Cumhuriyet ' in ilk yıllarında sanata destek veren en önemli ve hatta tek güç merkezi olarak devleti görebiliyoruz. Bugün ise heykel sanatı açısından önem taşıyan özel girişimler ve sivil toplum örgütleri gibi kurumlardan söz edebiliyoruz. 193

SUMMARY The diversity of centers with which a society is in contact and has cultural exchances, contributes to the utilization of varius cultural products and help to the realization of its own. Turning point for the modern Turkish sculpture is the second half of the 19th century in which close relations with Europe had been established. Significant development in this period was the faundation of `Sanayi-i Nefise Mektebi` (School of Fine Arts), for which 19th century French Academies were taken as models. This was the first great step in the institutionalization of the Turkish sculpture in western sense. But, most important steps were taken during the first decades of the Republic. Thanks to the educational and cultural reforms of the young Republic, Turkish sculptors find the opportunity to meet with the products of contemporary and past culture of various civilizations. Impact of the European art on the Turkish art was until the 1950` s as following after certain Europan artists and styles, while, from the 50' s to the 70' s abstract values in sculpture was investigated. After 1970 ' s specifications which could be described with the individual search could be seen in the Turkish sculpture. Today, Turkish sculptor's relation to the Europan art is on the basis of principles which depends on the artist's independent personality in finding solutions of its own. While in the early years of the Republic state appears to be almost the sole supporter of art, today private enterprises and non-governmental organizations supplies considerable support for art. 194