Modernizm içinde De Stijl akımının önerdiği ütopya ve biçim sorunları

Abstract

ÖZET De Stijl modernizmin karakteristiğini taşıyan soyut sanatın varyasyonu olan bir güzel sanatlar dergisinin adıdır. Bu hareketin sanatçıları zamanla iç mantığını yitirmeyen soyut sanat biçimlerinden oluşan bir biçim dağarcığı geliştirdiler. De Stijl sanatçıları, kendi somut sanatsal amaçlarım büyük ölçüde geleneksel biçimler doğrultusunda tanımladılar. Geleneksel plastik ifade, yeniden gözden geçirilerek geleneğe bağlı yeni arayışlara kaynak oldu.. Hareketin temel felsefesi ve sanatçıların sanatsal amaçlan biçimsel değerlere ve çağcıl ifadelere bağlı kalarak gelişmişti. De Stijl özgül etkilerinden herhangi birini yitirmeden farklı ilkeleri uzlaştırarak bir karşı dünya oluşturdu. Evrensel ve oldukça ilkeli bir dil geliştirip, geriye ideal bir kusursuzluk bıraktı. Mondrian derginin ilk sayısında yayınlanan `Neo-Plasticism in Painting` adlı makalesinde yeni sanat hareketini şu sözlerle tanımlar: `Yeni ideal bir dünyanın ifadesi olacak.` İdeal bir geleceği amaçlayan herhangi bir sanat biçimi evrensel amacı uğruna soyut olmak zorundaydı. Saf güzelliği amaçlayan bu soyut sanat zorunlu olarak saf biçimleri kullanmalıydı. Sanatçıların amacı, bütünü veren geometrik biçime dayalı evrensel boyutlarda sanatsal soyutlamalar olmalıdır. Sanatsal üslubu oluşturan bireysel arayışlar evrensel düşünce temeline bağlı kalarak gelişmeliydi. De Stijl'in sanatsal idealleri öyle geniş bir yelpazeyi kapsıyordu ki hareket en küçük ayrıntısına kadar hayalın her alanım doğal olarak etkiledi. İşte bu sanatçılar yaşanılan gerçek ile idealleri arasında beraberlik ve bütünlük kurdular. Sonuçta idealleri ve projelerini yaşama çevirmeyi başardılar. -3-

SUMMARY De Stijl is the name of a fine arts magazine which is the variation of abstract art that carries characteristics of modernism. The artists of this movement developed a form memory which is formed of abstract art forms and which never lost its interior logic as time passed. De Stijl artists defined their own concrete artistic aims mostly according to traditional forms. The tradition itself became the means in overcoming the tradition. The basic philosophy of the movement and the form memory which the artist aimed todefine was specific to its time. De Stijl artists concerned an opposite world by reconciling different principles wthout losing any of specific effects. They improved a universal language that had its own principles and left behind an ideal perfectness. In his article named `Neo Plasticism` in painting which was published in the first issue of the magazine, Mondrian defines the new art movement with these words: `It will be the expression of the new ideal world`. Any art mat aimed pure beauty, had to use pure forms. The approach of the artists was a universal concept that aimed for the absolute and the expression of this in time. The absolute aim of De Stijl, had to be an attitude which subjected individual approach to the universal one to reach their own styles. The artistic ideals of De Stijl had such alarge perspective that the movement effected every area of life actually even in smallest details. De Stijl artists worked as architects, interior arhcihitects and furniture designers. Therefore they showed disharmony between their utopic thoughts and reality; their ideals and projects would only be realized in practical sphere. -4-