Kent sosyolojisi açısından enformel sektörlerin dönüşümü: İstanbul`da otopark sektörü

Abstract

Türkiye'de kentleri karakterize eden özelliklerden birisi, sanayileşmeden önde giden kentleşme sürecini yaşamalarıdır. Bu süreçte kentlere yığılan nüfus, öncelikle konutlama ve istihdam sorunlarıyla karşılaşmaktadır. Sözkonusu sorunları aşmada, formel yapının yetersiz kalması sonucu, çözüm yine kente gelenler tarafından bulunmaktadır: Gecekondular ve enformel sektörler. Böylece kentsel bütünleşmenin sağlandığı kurumlaşmalar dışında, enformel sektörlere bağlı olarak gelişen, ikinci bir ilişkiler ağı kurulmaktadır. Enformel sektörler bir yandan kente gelenlere istihdam olanakları yaratarak, onları kente hazırlarken, diğer yandan kentsel ilişkileri etkilemekte; gündelik yaşamda yeni davranış tarzlarının gelişmesine yol açmaktadırlar. Sözü edilen sektörlerden birisi de otopark sektörüdür. Otopark sektörü vasıfsız işgücüne bir ölçüde istihdam olanağı sağlamaktadır. Sektör nedeniyle, kent kamusal mekanlarının kullanımında köklü değişiklikler oluşmakta; cadde, sokak ve meydanlar birer büyük işletmeye dönüşmektedir. Üstelik otopark sektörü büyük bir rant, yaratmakta ve artık yerel yönetimler buna kayıtsız kalmamaktadırlar. Bunun ötesinde otopark sektörü, kent ulaşımının altyapısı içerisinde yer aldığından, her yönüyle kent ve onun yönetimini ilgilendirmektedir. Bu bakımdan otopark sorununun çözümüne yönelik perspektifler, kayıtdışı ekonomiye karşı mücadele etme; otopark sorunu da dahil, kent içi ulaşım ve trafik alanında karar, yetki ve uygulama süreçlerini yerel yönetimler şahsında merkezileştirme önceliğinden hareket etmelidir. Buna bağlı olarak kentlerin insana göre tasarlanmasını amaçlayan, bu bağlamda otomobilin kentlerdeki işgalini azaltmayı hedefleyen yeni ve radikal kararların hızla uygulanması zorunludur.

In Turkey, one of the properties which characterize the cities is that they are ahead in the process of urbanization than industrialization. Especially the population migrating from rural areas towards cities, faces with housing and employment problems. In formal structure, it is very difficult to solve these problems. Hence the solution is found creating their unique methods: squatters and informal sectors. The second structure which based on unregistred economy is formed. Informal sectors, by someway employing the migrants, prepare them to the city. Furthermore, informal sectors influence the existing relationships in the city and lead to the improvement of new attitude. One of the above mentioned informal sectors is parking sector. Parking sector creates employment opportunities for the unskilled labour. This sectoral structure leads to the conversion of the public spaces of the city like avenues, squares to big profit centers. Furthermore, parking sector produces an enormous rant; so it is impossible to be indifferant for local governers. In addition, parking sector is important for cities and local governers due to its position in the transportal infrastructure. On the whole cities should the parking problem in a more radical way, since it is not only an informal sector problem but also has strong linkages with the major problems of the city like traffic and transportation. Local governers should not only formalize the rant in order to solve the parking problem, but also design the city according to the inhabitants with a radical perspective accepting this priority.