17. yüzyıl Hollanda resminde portre

Abstract

166 ÖZET XVII. yüzyıl Hollandası; Bağımsızlığını kazanan ve özgürlüğüne kavuşan bu küçük ülke Protestan düşüncesiyle yoğrulan yapıtlarındaki bütünlük ve çok yönlülük bakımından eşine rastlanmayacak bir resim sanatı geliştirmiştir. Çok zengin tür ve anlatımlarıyla (Portre, Peyzaj, Natürmort, Janr, Interieur...) resimlerinde kendilerine özgü Naturalizm'i yakaladılar. Doğa ve toplumun yansıması olan bu resimler aynı zamanda Amsterdam'da yaşayan Spinoza'nın `Panteist` dünya görüşünü de yansıtmaktaydılar. Ve bizler Ruisdael'la Doğa'yı Vermeer'le kadını, Aelst'le Natormört'u, Steen'in ironik anlatımlarıyla tüm yaşamı keşfettik yeniden. Birçok varlıklı tüccar imgelerini sonraki kuşaklara ulaştırmak istiyordu. Birçok kentsoylu, belediye başkanı, belediye meclis üyesi taşıdıkları ünvanlarıyla resmedildiler. Esnaf ve loncalara ait portreler ve kasabalıya ait portreler tümü Hollanda'ya özgü üslupla aynı dereceye getirildi. Evlilik portrelerinde de bir çiftin beraberliği kendileri, aileleri ve ziyaretçiler için ölümsüzleştirilmiştir. XVII. yüzyıl Hollanda resim sanatı içinde özellikle biri diğerlerinden doğal olarak ayrılır. Rembrandt; O bireysel üslubu, yetkin anlatımı, muhteşem `otoportre`leriyle hayatın tüm yaşanmışlıklarını ve izlerini yansıttı. Onun portreleri basit fiziksel benzerlikleri aşan ruhsal bir dünyanın yorumudur. Frans Halsin canlı hareketleri fırçasıyla yansıttığı gülen, gülümseyen yüzlü portreleriyle ve kalabalık figürlü kompozisyonlarından oluşan `Civic- Guard`larıyla tanıdık Hollanda'yı ve insanlarını. Grup ve tek portreleri resimsel anlatım diliyle; kompozisyon, ışık-gölge, renk ve psikolojik yansıtma biçimleriyle ele alınan çalışmada her portrede ayrı bir `öykü` okudum ve okunduğunu gördüm.

167 SUMMARY Shortly after in won its independence from Spain, Holland, with the energy of a newly adopted religious belief (Protestantism), produced a body of outstanding art, exceptional in its comprehensiveness and diversity. By the beginning of the 17th century Dutch painters had attained a Naturalism wholly their own in various fields extending from portraiture, landscape, and still life to interieurs and genre painting. Sharing the same intellectual atmosphere with the pantheistic philosopher Spinoza, at the time living in Amsterdam, the Dutch artists projected onto their works a deep involvement with both nature and modern society. So with Ruysdael we have discovered nature anew, with Vermeer the woman, with Aelst the still life, and with the ironical works of Steen the whole texture of daily life. Many of the rich merchants wished to leave their images to the future. A great number of burghers, burgomasters and councillors were depicted in a way to openly show and emphasize their offical positions. Portraits and depictions of middle class people and life also reflected the peculiarly Dutch style and artistically were on a par with the portraits of city masters. In portraits of married couples, Protestant virtues like fidelity were emphasized as well as the individual characteristics of the men and women. Rembrandt, of course, occupies a special place in 17th century Dutch art. His very individual style and power of characterization have made him perhaps the first significant artist of `lived-experience`. In his portraits and self-portraits, the point is no longer to achieve an outward similitude: He has aimed to reach for the subject's very soul. Next to Rembrandt stands Frans Hals, the painter of laughing faces and group compositions, who with his lively and seemingly effortless brush work have made the Golden Age of Holland stand out for us in all its joy and bustle. In each of Hals' single and group portraits, with their techniques of psychological depiction, I have been able to read a different `story`, rich in its individual details.