Ulusal sinema düşüncesinin politik toplumsal, bilimsel, edebi yönleri ve bu düşüncenin Türk sinemasına etkileri

Abstract

OZHT Türk Sineması I960' dan itibaren politik, toplumsal, bilimsel ve ebedi gelişmelere paralel olarak fikri bir gelişim içine girdi. Bu gelişimin sonucunda Türk Sineması'nda çalışan yönetmenlerin bazıları daha sonra Ulusal Sinema olarak adlandırılacak fikirleri savunmaya başladılar. Bu dönemde bu fikri akımın etkisi ile Türk Sineması için önemli filmler yapıldı. Çalışmamda belgelemeye çalıştığım gibi sinema sadece teknolojik ve estetik kriterlerle değerlendirilemez. Bu nedenle ortaya çıkışından itibaren 1971 yılına kadar Türk Sineması'nın gelişiminde etkili olan politik, toplumsal ve bilimsel oluşumları inceledim. Bu gelişimin devlet, sinema sanayi ve sinema estetiği açısından incelenmesinden sonra Ulusal Sinema Düşüncesi'nin ortaya çıktığı ortamda Türk Sinema seyircisinin toplumsal ve ekonomik yapısını ortaya koydum. Bu sinema seyircisine seslenen, Ulusal Sinema filmlerini inceleyip toplumsal analizlerini gözden geçirdikten sonra Türk sinemacılarının Ulusal Sinema Düşüncesi adı altında savundukları fikirlerin gelişimini araştırdım. Ulusal Sinema Düşüncesi'nin oluşmasında önemli etkileri olan Kemal Tahir, ATÜT Düşüncesi ve Türk tarihi ile ilgili araştırmaları inceledim. Bu incelemelerden sonra, sinema yapılırken, sadece teknik ve estetik değerlendirmelerin değil, politik, toplumsal, bilimsel gelişmelerin de göze alınmasını -Ulusal Sinema Düşüncesi'ni örnek alarak- ortaya koydum.

SUMMARY Turkish Cinema has started a period of intellectual ideas after 1960 in parallel with political, social, scientific and literary developments. As a result of this development, some of the directors in Turkish Cinema began to defend the ideas which are called as National Cinema Thought. In this period, the influence of these ideas has resulted in important films for Turkish Cinema. As I confirmed in my search, cinema can not be critized by only technical and esthetic issues. So I have discussed political, social and scientific issues that effected Turkish Cinema from the beginning until 1971. After discussions about issues that are related with state, cinema industry and cinema art; social and economical structure of Turkish cinema spectators are searched. After this study about social analysis of National Cinema films, National Cinema Thought defended by Turkish directors is critized. Kemal Tahir, ATÜT Thought and discussions about Turkish History that influenced National Cinema Thought are also critized. As a result of these studies, taking National Cinema Thought as an example, I conclude that not only technical and esthetic appraises but also political, social and scientific developments must be considered to analyze cinema.